Dịp Tết Nguyên Đán luôn là thời điểm người dân có nhu cầu tiêu xài nhiều, mua sắm, tặng quà và giao dịch tiền tệ tăng cao, đây cũng là cơ hội lý tưởng cho các đối tượng tội phạm tiền giả hoạt động. Với nhu cầu thanh toán lớn, việc bị lừa nhận tiền giả có thể gây thiệt hại nghiêm trọng cho cá nhân và tổ chức. Do đó, việc nâng cao cảnh giác và phòng ngừa là rất quan trọng để bảo vệ tài sản của mình.

Các đối tượng in tiền giả bị lực lượng chức năng phát hiện (nguồn: Internet)

Điều 17 Luật Ngân hàng Nhà nước Việt Nam 2010 quy định: Ngân hàng Nhà nước là cơ quan duy nhất phát hành tiền giấy, tiền kim loại của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Theo đó, tiền giả là loại tiền không do Ngân hàng Nhà nước Việt Nam phát hành. Các hành vi như làm tiền giả; vận chuyển, tàng trữ, lưu hành tiền giả;… bị pháp luật nghiêm cấm (Điều 23 Luật Ngân hàng Nhà nước Việt Nam 2010).

Hiện nay, thủ đoạn của các đối tượng tội phạm tiêu thụ tiền giả thường là: Dùng tiền có mệnh giá lớn để mua hàng hóa có giá trị nhỏ hoặc đổi lấy tiền có mệnh giá nhỏ để được trả lại tiền thật, sử dụng xen lẫn tiền giả với tiền thật để mua hàng hóa;… Trên thực tế, một số hình thức phổ biến của tội phạm tiền giả hiện nay như:

- Tiền giả được phát tán qua các giao dịch mua bán: Trong dịp Tết, các giao dịch mua bán hàng hóa, đặc biệt là thực phẩm, quà tặng, hoặc dịch vụ, diễn ra rất sôi động. Lợi dụng điều này, một số đối tượng lừa đảo sẽ đưa tiền giả vào các giao dịch nhỏ lẻ để hạn chế sự chú ý, phát hiện của người nhận tiền (nhất là ở những cửa hàng buôn bán nhỏ lẻ, người già…).

- Tiền giả trong các dịch vụ đổi tiền Tết: Trước Tết, nhu cầu đổi tiền lẻ hoặc tiền mới để lì xì rất lớn. Một số cơ sở, cửa hàng không uy tín có thể lợi dụng cơ hội này để cung cấp tiền giả. Những tờ tiền giả này có thể rất tinh vi, khiến người nhận khó phát hiện.

- Tiền giả qua các giao dịch online: Với sự phát triển của thương mại điện tử, tiền giả cũng có thể được phát tán qua các giao dịch online. Một số đối tượng có thể sử dụng các phương thức chuyển tiền giả qua các nền tảng thanh toán điện tử để lừa đảo người bán.

Do vậy, người dân cần nâng cao tinh thần cảnh giác khi thực hiện mua, bán hoặc các giao dịch thương mại nhất là vào dịp trước, trong và sau Tết Nguyên đán; tránh để các đối tượng lợi dụng sự sơ hở, mất cảnh giác hoạt động phạm tội; nhất là nắm vững một số cách thức cơ bản về nhận biết tiền Việt Nam thật, giả như sau:

Một là, kiểm tra các yếu tố bảo an trên tiền: Tờ tiền thật có nhiều yếu tố bảo an như hình mờ, sợi dây bảo vệ, màu sắc biến đổi khi nhìn dưới ánh sáng, hay các yếu tố khác như mực in đổi màu, hình ẩn… Bạn có thể sử dụng ánh sáng mạnh hoặc đèn UV để kiểm tra những đặc điểm này.

Hai là, sờ và cảm nhận chất liệu của tiền: Tiền thật có chất liệu giấy đặc biệt, khi sờ vào sẽ cảm nhận được độ sần sùi, khác biệt với tiền giả thường in trên giấy kém chất lượng.

Ba là, dùng máy kiểm tra tiền giả: Hiện nay, nhiều ngân hàng và cửa hàng sử dụng máy kiểm tra tiền giả, giúp nhận diện nhanh chóng các tờ tiền không hợp lệ. Nếu bạn có nghi ngờ về một tờ tiền, hãy mang đến các cơ sở này để kiểm tra.

Ngoài ra, người dân cần lưu ý một số nội dung như: Không nhận tiền từ những người không rõ nguồn gốc, nhất là trong các giao dịch nhỏ, không chính thức; khi nhận tiền, hãy kiểm tra ngay để tránh bị lừa; ưu tiên sử dụng các phương thức thanh toán điện tử (như chuyển khoản, thanh toán qua ví điện tử…) có thể giúp bạn tránh được nguy cơ nhận tiền giả…

Đối tượng sử dụng tiền giả xen lẫn tiền thật để mua hàng tại huyện Cư Kuin, tỉnh Đắk Lắk đã bị lực lượng chức năng bắt giữ, xử lý theo quy định của pháp luật (Nguồn: Cơ quan An ninh điều tra Công an tỉnh Đắk Lắk)

Các hành vi vi phạm pháp luật liên quan đến tiền giả được quy định tại Điều 207 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) về tội “Làm, tàng trữ, vận chuyển, lưu hành tiền giả” như sau:

“Điều 207. Tội làm, tàng trữ, vận chuyển, lưu hành tiền giả

1. Người nào làm, tàng trữ, vận chuyển, lưu hành tiền giả, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 07 năm.

2. Phạm tội trong trường hợp tiền giả có trị giá tương ứng từ 5.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 12 năm.

3. Phạm tội trong trường hợp tiền giả có trị giá tương ứng từ 50.000.000 đồng trở lên, thì bị phạt tù từ 10 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân.

4. Người chuẩn bị phạm tội này, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 01 năm đến 03 năm.

5. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.”

Ngoài ra, hành vi vi phạm pháp luật liên quan đến tiền giả còn có thể bị xử lý hành chính theo quy định tại Điều 31 Nghị định 88/2019/NĐ-CP (Khoản 20 Điều 1 Nghị định 143/2021/NĐ-CP) của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tiền tệ và ngân hàng.

Tội phạm tiền giả có thể xảy ra vào bất kỳ thời điểm nào trong năm, nhưng dịp Tết là thời điểm mà các hành vi lừa đảo này có xu hướng gia tăng. Chính vì vậy, việc nâng cao ý thức, trang bị kiến thức để nhận diện tiền giả là vô cùng quan trọng. Công an tỉnh khuyến cáo mọi người cần nâng cao cảnh giác, khi phát hiện các đối tượng có hành vi làm, tàng trữ, vận chuyển, lưu hành tiền giả thì liên hệ ngay đến cơ quan Công an gần nhất để được trợ giúp và hướng dẫn kịp thời./.