Nhằm nâng cao nhận thức pháp luật và ý thức chấp hành của ngư dân trong hoạt động khai thác thủy sản, góp phần bảo vệ và phát triển bền vững nguồn lợi thủy sản, thời gian qua, Công an xã Tuy An Nam đã tích cực triển khai nhiều hoạt động tuyên truyền, phổ biến pháp luật về phòng, chống khai thác thủy sản bất hợp pháp (IUU). Công tác tuyên truyền được thực hiện linh hoạt, đa dạng về hình thức, như: tổ chức các buổi sinh hoạt, họp dân, phát tờ rơi, treo pano, áp phích tại các khu dân cư, bến cá, khu neo đậu tàu thuyền…, giúp người dân dễ tiếp cận, dễ hiểu và dễ ghi nhớ.

Bên cạnh đó, lực lượng Công an xã Tuy An Nam đã phối hợp chặt chẽ với các ban, ngành, đoàn thể địa phương, trực tiếp đến từng hộ dân, đặc biệt là các chủ tàu, thuyền trưởng và ngư dân hoạt động khai thác thủy sản trên biển để tuyên truyền, hướng dẫn cụ thể. Nội dung tuyên truyền tập trung làm rõ những hành vi bị coi là khai thác thủy sản bất hợp pháp theo quy định của Luật Thủy sản năm 2017; đồng thời phổ biến các quy định xử lý vi phạm, bao gồm cả xử phạt hành chính và truy cứu trách nhiệm hình sự đối với những hành vi vi phạm nghiêm trọng. Cụ thể như:

1. Thế nào là khai thác thủy sản bất hợp pháp?

Theo khoản 1 Điều 60 Luật Thủy sản năm 2017, các hành vi sau được coi là khai thác thủy sản bất hợp pháp:

“a) Khai thác thủy sản không có giấy phép;

b) Khai thác thủy sản trong vùng cấm khai thác, trong thời gian cấm khai thác; khai thác, vận chuyển thủy sản cấm khai thác; khai thác loài thủy sản có kích thước nhỏ hơn quy định; sử dụng nghề, ngư cụ khai thác bị cấm;

c) Khai thác trái phép loài thủy sản thuộc Danh mục loài thủy sản nguy cấp, quý, hiếm;

d) Khai thác thủy sản trái phép trong vùng biển thuộc quyền quản lý của tổ chức quản lý nghề cá khu vực, quốc gia và vùng lãnh thổ khác;

đ) Khai thác thủy sản vượt sản lượng theo loài, khai thác sai vùng, quá hạn ghi trong giấy phép;

e) Che giấu, giả mạo hoặc hủy chứng cứ vi phạm quy định liên quan đến khai thác, bảo vệ nguồn lợi thủy sản;

g) Ngăn cản, chống đối người có thẩm quyền thực hiện kiểm tra, giám sát sự tuân thủ các quy định về khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản;

h) Chuyển tải hoặc hỗ trợ cho tàu đã được xác định có hành vi khai thác thủy sản bất hợp pháp, trừ trường hợp bất khả kháng;

i) Không trang bị hoặc trang bị không đầy đủ hoặc không vận hành thiết bị thông tin liên lạc và thiết bị giám sát hành trình theo quy định;

k) Không có Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm theo quy định;

l) Tạm nhập, tái xuất, tạm xuất, tái nhập, chuyển khẩu, quá cảnh qua lãnh thổ Việt Nam thủy sản, sản phẩm thủy sản có nguồn gốc từ khai thác thủy sản bất hợp pháp;

m) Không ghi, ghi không đầy đủ, không đúng, không nộp nhật ký khai thác thủy sản, không báo cáo theo quy định;

n) Sử dụng tàu cá không quốc tịch hoặc mang quốc tịch của quốc gia không phải là thành viên để khai thác thủy sản trái phép trong vùng biển quốc tế thuộc thẩm quyền quản lý của tổ chức quản lý nghề cá khu vực;

o) Sử dụng tàu cá để khai thác thủy sản không theo quy định về khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản trong vùng biển quốc tế không thuộc thẩm quyền quản lý của tổ chức quản lý nghề cá khu vực”.

2. Hành vi khai thác thủy sản bất hợp pháp bị xử lý như thế nào?

Khoản 2 Điều 60 Luật Thủy sản năm 2017 quy định:
“Tổ chức, cá nhân vi phạm các quy định về khai thác thủy sản bất hợp pháp thì tùy theo mức độ vi phạm sẽ bị xử lý vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật.”

Ngày 12/6/2024, Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao đã ban hành Nghị quyết số 04/2024/NQ-HĐTP, hướng dẫn áp dụng một số quy định của Bộ luật Hình sự liên quan đến truy cứu trách nhiệm hình sự đối với hành vi khai thác, mua bán, vận chuyển thủy sản trái phép.

Theo đó, các hành vi sau có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự:

1. Xuất cảnh, tổ chức hoặc môi giới xuất cảnh để khai thác thủy sản trái phép ở ngoài vùng biển Việt Nam (các tội quy định tại Điều 347, 348 và 349 Bộ luật Hình sự).

2. Khai thác thủy sản vi phạm quy định về bảo vệ nguồn lợi thủy sản (Điều 242 Bộ luật Hình sự).

3. Khai thác, mua bán, vận chuyển loài thủy sản nguy cấp, quý, hiếm (Điều 244 Bộ luật Hình sự).

4. Người nước ngoài sử dụng tàu cá khai thác trái phép tại vùng biển Việt Nam (Điều 347 và các điều khoản liên quan của Bộ luật Hình sự).

5. Vi phạm quy định về thiết bị giám sát hành trình tàu cá, gây cản trở công tác quản lý (Điều 287 Bộ luật Hình sự).

6. Làm giả, sử dụng giấy tờ, tài liệu giả để khai thác, mua bán, vận chuyển thủy sản (Điều 341 Bộ luật Hình sự).

7. Buôn lậu, vận chuyển trái phép hoặc gian dối mua bán thủy sản (các tội quy định tại Điều 188, 189 và 198 Bộ luật Hình sự).

Ngoài ra, tùy tính chất, mức độ vi phạm, tổ chức và cá nhân có thể bị xử phạt vi phạm hành chính theo Nghị định số 38/2024/NĐ-CP ngày 05/4/2024 của Chính phủ.

3. Hành vi vi phạm quy định về vùng khai thác thủy sản bị xử phạt như thế nào?

Theo Điều 21 Nghị định số 38/2024/NĐ-CP, các mức xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi vi phạm quy định về vùng khai thác thủy sản được quy định cụ thể như sau:

• Phạt tiền từ 5 đến 10 triệu đồng: Tàu cá dưới 12m khai thác sai vùng ven bờ, vùng lộng của tỉnh khác.

• Phạt tiền từ 10 đến 15 triệu đồng: Tàu cá dưới 12m khai thác tại vùng lộng hoặc vùng khơi.

• Phạt tiền từ 15 đến 20 triệu đồng: Tàu từ 12 đến dưới 15m khai thác tại vùng ven bờ hoặc vùng khơi.

• Phạt tiền từ 20 đến 30 triệu đồng: Tàu từ 15 đến dưới 24m khai thác tại vùng ven bờ hoặc vùng lộng.

• Phạt tiền từ 30 đến 40 triệu đồng: Tàu từ 24m trở lên khai thác tại vùng ven bờ hoặc vùng lộng.

• Phạt tiền gấp đôi mức trên nếu sử dụng nghề lưới kéo hoặc ngư cụ kết hợp ánh sáng tại vùng ven bờ.

• Phạt tiền từ 30 đến 200 triệu đồng đối với hành vi vượt vùng được phép khai thác mà không có chấp thuận.

Hình thức xử phạt bổ sung:

• Tịch thu thủy sản khai thác trái phép.

• Tước quyền sử dụng văn bằng, chứng chỉ thuyền trưởng từ 3 đến 12 tháng tùy mức độ vi phạm. 

 4. Tăng cường ý thức chấp hành pháp luật trong Nhân dân

Qua công tác phổ biến, tuyên truyền pháp luật, UBND xã Tuy An Nam kêu gọi ngư dân tuyệt đối không tham gia, tiếp tay cho hành vi khai thác thủy sản bất hợp pháp. Người dân cần chủ động trang bị kiến thức pháp luật, tuân thủ quy định trong khai thác, ghi chép nhật ký hành trình, sử dụng thiết bị giám sát hành trình đúng quy định và phối hợp chặt chẽ với lực lượng chức năng trong công tác kiểm tra, giám sát.

Khi phát hiện hành vi khai thác thủy sản trái phép, người dân cần kịp thời thông báo cho chính quyền địa phương hoặc cơ quan kiểm ngư gần nhất để được xử lý theo đúng quy định pháp luật, góp phần bảo vệ nguồn lợi thủy sản, hướng tới nghề cá phát triển bền vững./.