Từ ngày 25/02/2022, Cục Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội, Bộ Công an tiến hành cấp tài khoản định danh điện tử cho công dân trên cả nước thông qua việc cấp, đổi, cấp lại căn cước công dân (CCCD). Tài khoản này được quản lý và xác thực trên ứng dụng định danh điện tử quốc gia do Bộ Công an phát triển. Qua đó, công dân khi thực hiện các dịch vụ công (đã được tích hợp trên ứng dụng định danh điện tử quốc gia) sẽ tự điền thông tin vào các biểu mẫu đăng ký mà không phải khai báo, điền thông tin nhiều lần giúp tiết kiệm thời gian, giảm nhiều khâu thủ tục hành chính. Bên cạnh đó, công dân có thể thay thế Căn cước công dân vật lý và các loại giấy tờ mà công dân đăng ký tích hợp hiển thị trên ứng dụng định danh điện tử quốc gia như: Giấy phép lái xe, đăng ký xe, thẻ bảo hiểm y tế... Ngoài ra, công dân có thể cung cấp, chia sẻ thông tin của mình với bên thứ 3 thông qua quét mã QR-Code khi hệ thống của bên thứ 3 đủ điều kiện kết nối với hệ thống định danh và xác thực điện tử. Việc bảo mật thông tin công dân, không thể giả mạo, chính xác và duy nhất do thông tin được xác thực từ Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư là dữ liệu gốc được Bộ Công an quản lý, do vậy khi công dân thực hiện các giao dịch điện tử trên môi trường này sẽ thuận tiện và an toàn.

Ảnh minh họa

Tuy nhiên, thời gian qua xuất hiện những chiêu trò lừa đảo thông qua việc “xác thực thông tin người dùng”, cụ thể:

- Một người lạ gọi đến số điện thoại của chị L.H.T, tự xưng đang làm việc tại bộ phận đăng ký tài khoản định danh điện tử quốc gia và yêu cầu chị làm theo hướng dẫn để được cấp tài khoản định danh điện tử. Người này đọc chính xác họ tên, năm sinh, số CCCD nên chị T tin ngay. Đến khi anh ta yêu cầu chị cung cấp mã xác thực (OTP) thì chị liên tưởng tới những thủ đoạn lừa đảo mà truyền thông đăng tải thường xuyên nên chị đã từ chối.

- Vừa được cấp tài khoản định danh điện tử, ngay hôm sau anh T.Đ.M bất ngờ nhận được cuộc gọi của một “cán bộ”, yêu cầu xác nhận lại thông tin cá nhân trong tài khoản. Sinh nghi, anh M cẩn thận đặt nhiều câu hỏi liên quan, người kia cũng trả lời rõ ràng. Cuộc trao đổi diễn ra khá suôn sẻ, cho đến khi người này nhắc anh gửi mật khẩu thì anh M dùng kế “hoãn binh”. Anh đã kịp gọi điện cho Công an phường để kiểm chứng lại. Sự sáng suốt này đã giúp anh M thoát bẫy lừa đúng vào “phút bù giờ”.

Thủ đoạn của loại tội phạm này được các chuyên gia phân tích như sau:

- Mỗi khi các ngành chức năng triển khai ứng dụng (APP), tạo thuận lợi cho người dân trong giải quyết thủ tục hành chính, đẩy mạnh “số hóa” bằng giao dịch điện tử liền có ngay những kiểu “ăn theo”, giả danh cơ quan có thẩm quyền quản lý APP nhằm khai thác thông tin cá nhân. Nhiều người đã bị “sập bẫy” do các đối tượng lừa đảo nói chính xác tên tuổi, địa chỉ và số CCCD. Cá biệt có trường hợp đối tượng nêu chính xác tên người thân trong gia đình, khiến nạn nhân ban đầu dù cảnh giác nhưng rồi vẫn tin theo. Thông tin cá nhân và mã OTP một khi cung cấp cho kẻ xấu, toàn bộ số tiền đang có trong tài khoản có thể sẽ “bốc hơi” chỉ sau vài phút.

- Tội phạm lừa đảo sử dụng công nghệ cao ngày càng tinh vi. Chúng tạo ra các trang web, cổng thông tin điện tử giả mạo giống như thật của các ngân hàng, cơ quan chức năng... Từ những trang web giả mạo này, người dân sẽ phải điền thông tin cá nhân của mình hoặc nhấn vào những liên kết, tự động tải và cài đặt các phần mềm độc hại, vi-rút, qua đó tất cả thông tin cá nhân người dùng đều tự động “chạy” qua phía đối tượng, và bị hại có thể sẽ nhận ngay tin nhắn của ngân hàng: “Tài khoản của quý khách chỉ còn 0 đồng”; hoặc đối tượng thu thập hình ảnh, tài liệu nhạy cảm để tống tiền bị hại.

Công an tỉnh Đắk Lắk thông báo để mọi người dân đề cao cảnh giác trước những thủ đoạn lừa đảo tương tự như trên và nếu gặp phải thì cần thực hiện một số cách sau:

- Chủ động cúp máy trong trường hợp nghi ngờ cuộc gọi có dấu hiệu lừa đảo, khai thác thông tin cá nhân, yêu cầu mã OTP hoặc hù dọa người dùng liên quan đến các hành vi phạm pháp để yêu cầu chuyển tiền vào tài khoản “cơ quan điều tra” làm rõ, chứng minh sự trong sạch...

- Tuyệt đối không cung cấp mã OTP cho người khác qua điện thoại, mạng xã hội. Các ngân hàng đều cảnh báo thông qua tin nhắn, đồng thời khẳng định không ai có quyền yêu cầu khách hàng gửi mã xác thực. Đường dây nóng của ngân hàng cũng hoạt động 24/24, sẵn sàng phục vụ và giải đáp.

- Truy cập trang web chính thống của cơ quan chức năng, ngân hàng để đăng nhập tài khoản, giao dịch, cung cấp thông tin cá nhân. Các đối tượng tạo lập các trang web có giao diện rất giống trang web chính thức nhưng tên miền là thứ không thể “sao chép” được.

- Không truy cập vào các đường dẫn (link), liên kết lạ, do người quen trên mạng xã hội gửi vì rất có thể tài khoản của họ đã bị chiếm quyền điều khiển (hack) và đây là những liên kết có chứa vi-rút nguy hiểm cho bạn.

- Mọi thông tin nghi ngờ, mọi người nên liên hệ cơ quan chức năng gần nhất để được giải đáp, không nên làm theo những yêu cầu của người lạ thông qua điện thoại hoặc mạng xã hội./.