Trong thời gian qua, tình hình hoạt động của tội phạm hình sự trên địa bàn toàn quốc nói chung và địa bàn tỉnh Đắk Lắk nói riêng có những diễn biến phức tạp, xuất hiện các nhóm, đối tượng hoạt động “tín dụng đen” với nhiều phương thức, thủ đoạn tinh vi, liều lĩnh để phạm tội và che giấu tội phạm. Các đối tượng sử dụng mạng xã hội hoặc tạo ứng dụng phần mềm trên điện thoại nhằm mục đích để quảng cáo và cho người dân vay tiền.

Điển hình như: Công ty Vinfin và Công ty Beta do 01 người phụ nữ người Trung Quốc tên là Niu Li Li (chưa rõ lai lịch) làm chủ và thuê người đứng tên giấy phép kinh doanh, đại diện pháp luật. Đầu tháng 4/2019, Niu Li Li và Jiang Miao (sinh năm: 1981; quốc tịch: Trung Quốc; trú tại: 88 đường số 30, phường Bình Trị Đông B, quận Bình Tân) tạo ra các ứng dụng trên điện thoại di động hệ điều hành Android (app) để cho vay tiền mang tên “Vaytocdo”, “Moreloan”, “VD online”. Khi khách có nhu cầu vay tiền thì phải tải 01 trong 03 ứng dụng trên về máy điện thoại di động, ứng dụng sẽ yêu cầu người vay tiền tạo 01 tài khoản bằng cách cung cấp các thông tin cá nhân (hình ảnh Chứng minh nhân dân, số tài khoản ngân hàng) và chọn vào mục “Đồng ý” tại hợp đồng điện tử do ứng dụng soạn sẵn (trong hợp đồng gồm 7 khoản quy định việc cho vay tiền, trong đó có điều khoản buộc người vay đồng ý cho ứng dụng truy cập danh bạ trên máy điện thoại di động). Sau khi khách hàng hoàn tất việc tạo tài khoản, ứng dụng sẽ tự động báo về hệ thống của Công ty Vinfin để cho nhân viên bộ phận cho vay tiếp nhận, liên lạc với người vay tiền để thu thập thêm, kiểm tra lại thông tin đã đăng ký. Sau đó, thông tin người vay sẽ được chuyển qua bộ phận thẩm định hồ sơ nhằm xác minh lại thông tin khách hàng và duyệt cho vay tiền. Nếu người vay thoả mãn đầy đủ điều kiện vay tiền thì bộ phận thẩm định hồ sơ chấp nhận, hệ thống tài khoản của Công ty Vinfin sẽ tự động chuyển tiền vào tài khoản cá nhân của người vay. Các ứng dụng cho vay tiền được quy định cụ thể như sau:

- Đối với khách hàng vay qua ứng dụng “Vaytocdo” thì người vay lần đầu chỉ được duyệt vay số tiền là 1.700.000 đồng nhưng thực tế khách chỉ nhận được số tiền 1.428.000 đồng, còn 272.000 đồng là tiền phí dịch vụ được thu theo quy định của Công ty Vinfin. Trong 08 ngày, người vay phải trả 2.040.000 đồng (trong đó gồm 1.700.000 đồng tiền gốc và 340.000 tiền lãi của 08 ngày). Nếu khách hàng vay tiền trả chậm sẽ bị phạt 102.000 đồng/1 ngày.

- Đối với khách hàng vay qua ứng dụng “Moreloan” và “VD online” thì người vay lần đầu được duyệt vay số tiền là 1.500.000 đồng, nhưng thực tế khách chỉ nhận 900.000 đồng, còn 600.000 đồng là tiền phí dịch vụ + tiền lãi trong 7 ngày. Sau 7 ngày thì người vay phải trả tiền gốc vay là 1.500.000 đồng. Nếu khách vay tiền trả chậm 01 ngày sẽ bị phạt từ 2-5%.

Hình thức cho vay với lãi suất nêu trên, các đối tượng đã cho vay với lãi suất 4,4%/1 ngày, tương đương 30,8%/1 tuần, 132%/1 tháng và 1.600%/1 năm. Như vậy, các đối tượng cho vay với lãi suất đã vượt gấp 5 lần lãi suất 20%/1 năm lãi suất cho vay theo quy định của Bộ luật Dân sự. Những khách vay trả nợ đúng hạn, có uy tín thì lần vay sau Công ty Vinfin sẽ cho vay số tiền cao hơn theo cấp độ (Level) từ 1 đến 7. Bắt đầu từ cấp độ vay 1.700.000 đồng, mỗi cấp độ cộng thêm 150.000 đồng, cho đến cấp độ 7 sẽ được duyệt vay tối đa 2.750.000 đồng.

Một nhóm đối tượng người Trung Quốc bị Công an TP Hồ Chí Minh điều tra về hành vi cho vay lãi nặng qua App

Khi đến gần thời hạn trả nợ thì nhân viên bộ phận thu hồi nợ của Công ty Vinfin sẽ điện thoại nhắc nhở người vay trả nợ đúng hạn. Nếu đến hạn trả nợ mà người vay chưa trả nợ thì nhân viên thu hồi nợ sẽ liên tục điện thoại đòi nợ, nếu người vay vẫn không trả nợ thì nhân viên thu hồi nợ sẽ điện thoại cho tất cả những người trong danh bạ điện thoại của người vay gồm: Gia đình, bạn bè, đồng nghiệp,… nhằm đe dọa, chửi bới và yêu cầu những người này phải kêu người vay chuyển trả tiền nợ cho Công ty Vinfin. Vì tâm lý xấu hổ nên người vay tiền phải chuyển tiền trả nợ cho chúng.

“Tín dụng đen” đã giúp nhiều người, nhất là người nghèo, người không có tài sản thế chấp hoặc có nhu cầu cần gấp một khoản tiền nhưng không đủ điều kiện tiếp cận nguồn vốn ngân hàng, có thể giải quyết được khó khăn trước mắt về tài chính. Tuy nhiên, về lâu dài, những hậu quả mà người vay phải gánh chịu thật khôn lường. Hệ lụy phát sinh từ “tín dụng đen “đã dẫn đến nhiều hành vi vi phạm khác như: Bắt giữ người trái pháp luật, hủy hoại tài sản, gây rối trật tự công cộng, tệ nạn xã hội, vi phạm pháp luật về cầm cố, thế chấp tài sản… Rất nhiều người vay “tín dụng đen” đã lâm vào cảnh nợ mất khả năng chi trả. Khi không thể trả được lãi và gốc khoản vay, nhiều người đã bị đòi nợ, xiết nợ, đánh đập, khủng bố theo kiểu “xã hội đen” đến mức phải bỏ trốn khỏi địa phương.

Để phòng ngừa, ngăn chặn tội phạm trên, Phòng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh Đắk Lắk thông báo đến người dân biết để nâng cao cảnh giác, tránh rơi vào “bẫy” tín dụng đen; đồng thời, chủ động tố giác và tích cực giúp đỡ lực lượng Công an trong công tác phòng ngừa, đấu tranh với loại tội phạm này./.

Phòng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh Đắk Lắk