Thời gian vừa qua, lợi dụng những vướng mắc trong việc thỏa thuận đền bù giải phóng mặt bằng để thực hiện các dự án phát triển kinh tế, xã hội trên địa bàn tỉnh cũng như tại các địa phương, trên các trang mạng xã hội và một số đài báo nước ngoài xuất hiện nhiều bài viết, video clip có nội dung xuyên tạc, không đúng sự thật nhằm mục đích chống phá Đảng, Nhà nước và chính quyền Nhân dân, chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân tộc, gây mất an ninh, trật tự.

1. Đất đai là tài sản chung của quốc gia, là tư liệu sản xuất chủ yếu, có vai trò, vị trí hết sức đặc biệt, thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý. Ngay từ khi thành lập, Đảng ta đã đề ra quan điểm: “Tất cả quyền lực thuộc về Nhân dân”, thì Nhân dân phải là chủ sở hữu đối với đất đai, mà đại diện chính là Nhà nước. Vì vậy, đất đai phải được sử dụng để phục vụ cho mục đích chung, đem lại quyền lợi cho tất thảy chứ không phải của riêng cho bất cứ một cá nhân nào hay tổ chức nào.

Chế độ sở hữu toàn dân về đất đai ở nước ta lần đầu tiên được ghi nhận trong Hiến pháp năm 1980: “Đất đai, rừng núi, sông hồ, hầm mỏ, tài nguyên thiên nhiên trong lòng đất, ở vùng biển và thềm lục địa, các xí nghiệp công nghiệp, nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp, thương nghiệp quốc doanh… đều thuộc sở hữu toàn dân”. Hiến pháp năm 2013 tiếp tục quy định: “Đất đai, tài nguyên nước, tài nguyên khoáng sản, nguồn lợi ở vùng biển, vùng trời, tài nguyên thiên nhiên khác và các tài sản do Nhà nước đầu tư, quản lý tài sản công thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý”.

Theo quy định của pháp luật hiện hành: “Đất đai thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý. Nhà nước trao quyền sử dụng đất cho người sử dụng đất theo quy định của Luật này” (Điều 4, Luật Đất đai năm 2013)). Theo đó, sở hữu toàn dân về đất đai được đề cập theo quy định của pháp luật hiện hành, cụ thể gồm: (1) Đất đai thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và quản lý thống nhất trên phạm vi toàn quốc. (2) Nhà nước thực hiện quyền định đoạt đối với đất đai thể hiện qua các mặt: Quyết định mục đích sử dụng đất thông qua các quyết định, xét duyệt quy hoạch sử dụng đất, kế hoạch sử dụng đất; quy định về hạn mức giao đất và thời hạn sử dụng đất; quyết định giao đất, cho thuê đất, thu hồi đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất; định giá đất. (3) Nhà nước thực hiện quyền điều tiết các nguồn lợi từ đất thông qua các chính sách tài chính về đất đai: Thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất; thu thuế sử dụng đất, thuế thu nhập từ chuyển nhượng quyền sử dụng đất; điều tiết phần giá trị tăng thêm từ đất mà không do đầu tư của người sử dụng đất mang lại. (4) Nhà nước trao quyền sử dụng đất cho người sử dụng đất thông qua hình thức giao đất, cho thuê đất, công nhận quyền sử dụng đất đối với người đang sử dụng đất ổn định; quy định quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất.

Người dân hoặc người sử dụng đất có nhiều quyền, lợi ích từ sử dụng đất như được Nhà nước bảo hộ về tài sản đối với quyền sử dụng đất, được hưởng thành quả lao động, kết quả đầu tư trên đất; có quyền chuyển đổi, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại, thừa kế, tặng, cho, thế chấp, góp vốn quyền sử dụng đất; được bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất... Các quyền này được thực hiện trong giới hạn đã được quy định như: Sử dụng đất theo đúng mục đích đã được Nhà nước quy định; không được tự ý chuyển đổi mục đích sử dụng đất; Nhà nước có quyền thu hồi quyền sử dụng đất đã giao có bồi thường… Điều này có nghĩa là trong trường hợp khi xã hội cần thửa đất đó cho mục đích khác hoặc giao cho người khác, người sử dụng đất buộc phải giao lại cho Nhà nước mà không được quyền từ chối.

Việc xác định chế độ sở hữu toàn dân về đất đai mà Nhà nước là đại diện chủ sở hữu là khách quan, phù hợp với tính chất định hướng xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN ở Việt Nam, giảm các nguy cơ làm kiệt quệ tài nguyên đất, kiềm chế sự bất bình đẳng trong xã hội; tạo cơ sở, công cụ pháp lý quan trọng đối với công tác quản lý nhà nước về đất đai, nhất là trong thực hiện các chính sách phát triển kinh tế, xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh.

2. Quan điểm của Đảng, Nhà nước ta về vấn đề đất đai luôn nhất quán, thể hiện trong Hiến pháp và pháp luật, được người dân cả nước đồng tình, ủng hộ.

Cũng phải thẳng thắn thừa nhận rằng, trong công tác quản lý nhà nước về đất đai của chúng ta vẫn tồn tại nhiều bất cập, hạn chế, hệ thống pháp luật vẫn chưa hoàn thiện, còn có nhiều lỗ hổng; một số cán bộ, Đảng viên có chức, có quyền nhưng thiếu sự tu dưỡng, rèn luyện, dẫn đến thoái hóa, biến chất, để các lợi ích cá nhân làm cho mờ mắt dẫn đến buông thả, tùy tiện, lợi dụng chức trách, nhiệm vụ được giao để trục lợi cá nhân. Đó cũng là nguồn cơn dẫn đến nhiều sai phạm trong công tác quản lý về đất đai, làm giảm sút niềm tin của Nhân dân. Nhưng bản chất những cái sai như vừa nêu xuất phát từ chính lòng tham một số cá nhân chứ không phải sai do “bản chất chế độ xã hội chủ nghĩa”, không phải sai do chế độ sở hữu toàn dân về đất đai. Thực tế, thời gian vừa qua, các ngành chức năng của tỉnh đã xác minh, điều tra, xử lý nghiêm khắc nhiều cá nhân có sai phạm liên quan đến đất đai. Điển hình như liên quan đến các sai phạm trong công tác đền bù, giải phóng mặt bằng để thực hiện Dự án xây dựng hồ chứa nước Krông Pách Thượng, ngày 21/10/2020, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Đắk Lắk đã ban hành kết luận điều tra vụ án, đề nghị Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Đắk Lắk truy tố đối với 10 bị can gồm: Đỗ Văn Hưu, Lê Thành Nguyên, Hoàng Trọng Nghĩa, Lê Sơn, Y Thoai Byă, H’Blút Niê, H’Nĩ Niê, Y Wem Byă, Y Thiên Ktla, H’Nut Byă về các tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ; thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng; lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ. Ngày 27/01/2021, Toà án nhân dân tỉnh Đắk Lắk xét xử sơ thẩm, tuyên phạt các bị cáo với tổng mức án từ 03 đến 09 năm tù giam. Ngoài ra, nhiều cá nhân khác có liên quan đến vụ việc vẫn đang được các cơ quan chức năng tiếp tục điều tra, làm rõ để xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật.

Các bị cáo tại phiên tòa xét xử

Thế nhưng thông qua một số vụ tranh chấp, khiếu kiện liên quan đến đất đai xảy ra trên địa bàn tỉnh trong thời gian vừa qua như: vụ tranh chấp, khiếu kiện xảy ra giữa 96 hộ dân trên địa bàn xã Ea Lê, huyện Ea Súp với Công ty TNHH MTV cao su Phước Hòa trong việc thu hồi đất để thực hiện dự án trồng cao su; vụ các hộ dân thuộc 02 xã Cư Ea Lang và xã Ea Ô, huyện Ea Kar khiếu nại việc bồi thường, hỗ trợ tái định cư liên quan đến việc thu hồi đất để thực hiện dự án xây dựng Hồ chứa nước Krông Pắc,  hay vụ việc 54 hộ đồng bào dân tộc thiểu số thuộc xã Ea H'đing, huyện Cư M'gar đòi 150 ha đất trồng cây cao su thuộc quản lý của Trung tâm cao su Ea H'đing… nhiều phần tử xấu, cơ hội chính trị ở trên địa bàn tỉnh, ở trong nước và cả nước ngoài đã cho đăng tải nhiều bài viết, video clip trên các trang mạng xã hội, các đài, báo nước ngoài có nội không đúng sự thật để xuyên tạc các chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước cũng như việc thực hiện các chính sách để phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Chúng bỉ bôi, bêu xấu chính quyền địa phương và các lực lượng chức năng trong quá trình thực hiện chức trách, nhiệm vụ bảo đảm an ninh, trật tự, tổ chức giải phóng mặt bằng, cưỡng chế các đối tượng chống đối; chúng dựng chuyện, bịa đặt, rêu rao cho rằng chính quyền sử dụng vũ lực để đàn áp Nhân dân, “cướp đất của dân”, “vi phạm dân chủ, nhân quyền”… Nguy hiểm hơn, nhiều phần tử bất mãn, chống đối tại chỗ còn kêu gọi, kích động quần chúng nhân dân, nhất là một bộ phận quần chúng thiếu hiểu biết, nhẹ dạ, cả tin và những đối tượng bất đồng chính kiến, phần tử cơ hội tham gia tụ tập đông người chống đối việc thực hiện các chính sách của Đảng và Nhà nước ở tại địa phương; tổ chức thành từng đám đông để kéo đến trụ sở các cơ quan hành chính của tỉnh và các địa phương gây rối. Ngoài việc quay video clip, livestream, cắt, ghép, đưa các hỉnh ảnh sai sự thật để xuyên tạc bản chất vụ việc, bọn chúng còn tận dụng các trang mạng xã hội, internet để tại ra các “diễn đàn”, các nhóm (group), kênh để đăng tải các thông tin méo mó, xuyên tạc về công tác thu hồi đất, giải phóng mặt bằng; triệt để lợi dụng những sơ hở, thiếu sót trong công tác quản lý, quy hoạch, sử dụng đất đai, bồi thường, giải phóng mặt bằng để tô vẽ, bôi xấu Đảng và chính quyền các cấp. Nguy hiểm hơn, trong một số vụ việc, chúng còn lợi dụng người già, phụ nữ, trẻ em và những người thiếu hiểu biết như một công cụ để chống lại sự cưỡng chế, thực hiện thu hồi đất của các lực lượng chức năng, đồng thời cũng là để tạo thành những cái cớ hết sức vô lý để tố cáo Đảng, Nhà nước ta cũng như chính quyền nhân dân các cấp vi phạm dân chủ, nhân quyền, kêu gọi sự can thiệp của cộng đồng quốc tế. Các vụ việc trên không những đã làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến công tác bảo đảm an ninh, trật tự, tiến độ thực hiện các dự án phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, gây thiệt hại lớn về kinh tế cũng như ngân sách nhà nước mà còn làm ảnh hưởng đến uy tín, hình ảnh của Việt Nam trên trường quốc tế.

3. Cần xác định rằng, việc thu hồi, đền bù, giải phóng mặt bằng để thực hiện các dự án phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn tỉnh cũng như các địa phương là dựa trên chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước trên cơ sở bảo đảm các lợi ích chung của quốc gia và của mọi người dân, vì mục tiêu phát triển đi lên của mỗi địa phương. Vì vậy, mọi người dân cần hết sức cảnh giác, không nhẹ dạ, cả tin để các đối tượng xấu lợi dụng, phục vụ mưu đồ bất chính./.