Trong những năm gần đây, tình trạng trẻ vị thành niên vi phạm pháp luật, phạm tội có chiều hướng gia tăng, để lại nhiều hệ lụy cho gia đình và xã hội. Ở lứa tuổi còn non nớt về nhận thức, thiếu kỹ năng sống, dễ bị lôi kéo, cùng với tác động tiêu cực từ không gian mạng và các tệ nạn xã hội, nhiều em đã rơi vào con đường sai trái. Đáng lo ngại, các trò chơi điện tử bạo lực, nội dung lệch lạc trên mạng đã làm ảnh hưởng tiêu cực đến suy nghĩ, hành vi, khiến một bộ phận thanh thiếu niên hình thành thói quen ứng xử sai lệch, gia tăng nguy cơ phạm pháp.

Tại Phân trại tạm giam Buôn Ma Thuột (Trại tạm giam số 1), hiện có 10 đối tượng vị thành niên đang bị quản lý, giáo dục. Họ đều là những em còn rất trẻ, thậm chí vẫn đang đi học, nhưng vì thiếu sự quan tâm từ gia đình, sự buông lỏng quản lý của nhà trường và xã hội, cùng với tác động từ môi trường mạng và bạn bè xấu, đã sớm vướng vào vòng lao lý. Các em chủ yếu phạm tội về cố ý gây thương tích, trộm cắp tài sản, mua bán hoặc tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy; thậm chí có trường hợp đánh nhau theo nhóm sau khi bị ảnh hưởng bởi trò chơi bạo lực trên mạng.

Một trường hợp điển hình là Nguyễn Ngọc Thế Bảo, sinh năm 2009, trú tại phường Thành Nhất. Bảo chia sẻ về hành vi cố ý gây thương tích: “Do bồng bột, thiếu kiềm chế khi xảy ra mâu thuẫn, cháu đã cùng nhóm bạn đánh nhau và gây thương tích cho người khác. Khi bị xử lý, cháu mới nhận ra hậu quả rất nặng nề của hành động thiếu suy nghĩ. Cháu rất hối hận và mong muốn được làm lại, được cha mẹ và thầy cô giúp đỡ để không bao giờ lặp lại sai lầm nữa.”

Cán bộ quản giáo Phân trại tạm giam Buôn Ma Thuột, Trại tạm giam số 1 đang giáo dục, rèn luyện cho đối tượng ở lứa tuổi vị thành niên.

Thực tế cho thấy, chỉ một phút nông nổi, thiếu hiểu biết pháp luật, thiếu kỹ năng kiểm soát cảm xúc cũng có thể đẩy các em đến con đường phạm tội. Việc phải trả giá quá sớm bằng án phạt tù không chỉ để lại nỗi đau cho chính các em và gia đình, mà còn kéo theo những hệ lụy lâu dài đối với xã hội. Đây là lời cảnh tỉnh sâu sắc, đặt ra trách nhiệm lớn đối với gia đình, nhà trường và toàn xã hội trong công tác giáo dục, phòng ngừa.

Phòng ngừa tội phạm ở lứa tuổi vị thành niên đòi hỏi sự chung tay, phối hợp chặt chẽ. Gia đình phải là nơi đầu tiên tạo nền tảng vững chắc, quan tâm, yêu thương, giáo dục và quản lý con cái. Nhà trường cần tăng cường giáo dục pháp luật, kỹ năng sống, kỹ năng ứng xử cho học sinh. Các tổ chức đoàn thể, chính quyền địa phương cần xây dựng môi trường sống lành mạnh, an toàn, đồng thời tổ chức nhiều sân chơi bổ ích, giúp thanh thiếu niên phát triển toàn diện.

Song song đó, công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật cần được thực hiện thường xuyên, với nhiều hình thức đa dạng, dễ hiểu, gần gũi với giới trẻ. Gia đình, thầy cô và cộng đồng cần kịp thời phát hiện, uốn nắn những biểu hiện lệch chuẩn trong suy nghĩ, hành vi của các em, không để sự việc nhỏ tích tụ thành sai phạm lớn.

Cần tổ chức tuyên truyền, phổ biến các quy định pháp luật thường xuyên, đa dạng hình thức, gần gũi từ sớm từ xa với lứa tuổi vị thành niên.

Giáo dục ý thức tuân thủ pháp luật, trang bị kỹ năng sống, kết hợp quản lý chặt chẽ và định hướng đúng đắn chính là giải pháp quan trọng để ngăn chặn tình trạng trẻ vị thành niên vi phạm pháp luật. Đây không chỉ là trách nhiệm của lực lượng Công an nhân dân, mà còn là nhiệm vụ chung của toàn xã hội trong thời kỳ chuyển đổi số và hội nhập quốc tế sâu rộng. Mỗi gia đình, nhà trường và cộng đồng cần chung tay bảo vệ, nuôi dưỡng, giáo dục thế hệ trẻ, để các em lớn lên an toàn, lành mạnh, có tri thức, bản lĩnh và kỹ năng, góp phần xây dựng tương lai đất nước giàu mạnh, văn minh./.