Nhằm ôn lại chặng đường vẻ vang của Quốc hội – cơ quan đại biểu cao nhất của Nhân dân, cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; đồng thời khẳng định những thành tựu to lớn đạt được trong suốt 80 năm qua, tiếp tục khơi dậy niềm tin và khát vọng phấn đấu vì mục tiêu: Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh – Trang thông tin điện tử Công an tỉnh trân trọng giới thiệu đến bạn đọc sơ lược về nội dung Đề cương tuyên truyền Kỷ niệm 80 năm Ngày Tổng tuyển cử đầu tiên bầu Quốc hội Việt Nam (06/01/1946 - 06/01/2026).

I. TỪ QUỐC DÂN ĐẠI HỘI TÂN TRÀO ĐẾN CUỘC TỔNG TUYỂN CỬ ĐẦU TIÊN

1. Quốc dân Đại hội Tân Trào - Tiền thân của Quốc hội Việt Nam

Tư tưởng xây dựng một nhà nước kiểu mới, nơi Nhân dân là người chủ đất nước, đã được Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định từ rất sớm. Người nhấn mạnh: "Chúng ta đã hy sinh làm cách mệnh, thì nên làm cho đến nơi, nghĩa là làm sao cách mệnh rồi thì quyền giao cho dân chúng số nhiều, chớ để trong tay một bọn ít người. Thế mới khỏi hy sinh nhiều lần, thế dân chúng mới hạnh phúc".

Trong bối cảnh lịch sử đầy biến động, tháng 8/1945, khi phát xít Nhật tuyên bố đầu hàng Đồng minh, Hội nghị toàn quốc của Đảng Cộng sản Đông Dương đã họp tại Tân Trào (Tuyên Quang) để quyết định phát động Tổng khởi nghĩa. Ngay sau đó, ngày 16/8/1945, tại đình Tân Trào, Đại hội đại biểu Quốc dân (Quốc dân Đại hội Tân Trào) đã khai mạc. Đại hội có sự tham dự của hơn 60 đại biểu từ khắp ba miền đất nước, đại diện cho các tầng lớp, dân tộc, đảng phái, đoàn thể cứu quốc.

Đại hội đã thông qua chủ trương Tổng khởi nghĩa, 10 chính sách của Việt Minh và đặc biệt là thành lập Ủy ban Dân tộc giải phóng Việt Nam do Chủ tịch Hồ Chí Minh đứng đầu. Đây là mốc son lịch sử, tiền thân của Quốc hội Việt Nam ngày nay.

Chủ tịch Hồ Chí Minh nói chuyện với đại biểu Quốc dân Đại hội tại Đình Tân Trào. (Tranh sơn dầu: Họa sĩ Cao Thương)

2. Thắng lợi của Cách mạng tháng Tám và Tổng tuyển cử đầu tiên bầu ra Quốc hội Việt Nam

Thực hiện Nghị quyết Tổng khởi nghĩa, Nhân dân Việt Nam đã nhất tề nổi dậy, làm nên Cách mạng tháng Tám thành công rực rỡ. Sau thắng lợi này, ngày 25/8/1945, Ủy ban giải phóng Dân tộc được cải tổ thành Chính phủ lâm thời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.

Ngày 02/9/1945, tại Quảng trường Ba Đình, Hà Nội, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đọc bản Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Chỉ một ngày sau đó, Người đã đề nghị Chính phủ lâm thời tổ chức Tổng tuyển cử với chế độ phổ thông đầu phiếu.

Ngày 2-9-1945, tại Quảng trường Ba Đình, Hà Nội, Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, mở ra kỷ nguyên mới cho lịch sử dân tộc. Ảnh tư liệu

Để chuẩn bị cho Tổng tuyển cử, hàng loạt Sắc lệnh quan trọng đã được ban hành, quy định thể lệ bầu cử theo nguyên tắc phổ thông đầu phiếu, trực tiếp và bỏ phiếu kín. Công tác chuẩn bị diễn ra khẩn trương trong bối cảnh thù trong, giặc ngoài phức tạp. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký sắc lệnh hoãn cuộc Tổng tuyển cử đến ngày 06/01/1946 để có thêm thời gian chuẩn bị.

Ngày 05/01/1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh ra Lời kêu gọi quốc dân đi bỏ phiếu. Đáp lại lời kêu gọi thiêng liêng của Tổ quốc, toàn thể Nhân dân Việt Nam, không phân biệt giới tính, tuổi tác, giàu nghèo, tôn giáo, đã nô nức đi bỏ phiếu bầu cử Quốc hội vào ngày 06/01/1946.

Ngày 06/01/1946 là ngày đầu tiên người dân Việt Nam được đi bầu cử với tư cách là công dân của một nước độc lập. Trong ảnh: Nhân dân lao động Thủ đô cổ động cho ngày Tổng tuyển cử đầu tiên. Ảnh: Tư liệu

3. Kết quả của cuộc Tổng tuyển cử đầu tiên

Ngày 06/01/1946, cuộc Tổng tuyển cử bầu Quốc hội đầu tiên đã diễn ra sôi nổi, an toàn trên cả nước, kể cả những vùng đang có chiến sự ác liệt ở Nam Bộ. Tại Hà Nội, tỷ lệ cử tri đi bầu đạt 91,95%. Kết quả, có 6 trong số 74 ứng cử viên đã trúng cử, trong đó Chủ tịch Hồ Chí Minh trúng cử với số phiếu cao nhất (98,4%).

Tổng số cử tri đi bỏ phiếu trên toàn quốc đạt tỷ lệ 89%. Cuộc Tổng tuyển cử đã bầu được 333 đại biểu, bao gồm đại diện của các đảng phái, công nhân, nông dân, chiến sĩ cách mạng, phụ nữ, dân tộc thiểu số, trí thức, thương gia, và các nhà hoạt động văn hóa, tôn giáo từ cả ba miền Bắc - Trung - Nam.

Cuộc Tổng tuyển cử đầu tiên năm 1946 đã thành công rực rỡ, được tiến hành theo những nguyên tắc dân chủ, tiến bộ nhất: phổ thông, bình đẳng, trực tiếp và bỏ phiếu kín. Sự kiện này là một mốc son chói lọi, đánh dấu bước phát triển nhảy vọt về thể chế dân chủ của nước Việt Nam.

4. Ý nghĩa của cuộc Tổng tuyển cử đầu tiên

Thắng lợi của cuộc Tổng tuyển cử đầu tiên bầu Quốc hội Việt Nam có ý nghĩa vô cùng to lớn: Đánh dấu bước trưởng thành của Nhà nước cách mạng Việt Nam, mở ra một thời kỳ mới với Quốc hội, Chính phủ thống nhất, Hiến pháp tiến bộ và hệ thống chính quyền đầy đủ danh nghĩa; Khẳng định tính hợp pháp, dân chủ của Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa – Nhà nước của dân, do dân và vì dân; Khẳng định chủ trương, đường lối đúng đắn, sáng tạo của Đảng và tài tình lãnh đạo của Chủ tịch Hồ Chí Minh; Biểu thị niềm tin tuyệt đối của Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh vào tinh thần yêu nước và khát vọng dân chủ của Nhân dân, sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc.

II. QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN CỦA QUỐC HỘI VIỆT NAM (1946 - Nay)

Trải qua 80 năm hình thành và phát triển, Quốc hội Việt Nam đã không ngừng lớn mạnh, luôn là hiện thân của khối đại đoàn kết toàn dân tộc, là cơ quan đại biểu cao nhất của Nhân dân, cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất. Quốc hội đã trải qua nhiều giai đoạn lịch sử đầy khó khăn nhưng luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, từ thời kỳ kháng chiến, kiến quốc, đến xây dựng chủ nghĩa xã hội và đổi mới, hội nhập quốc tế.

Các khóa Quốc hội đã liên tục đổi mới về tổ chức và hoạt động, ban hành nhiều luật, nghị quyết quan trọng, giám sát tối cao hoạt động của Nhà nước, góp phần xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam ngày càng vững mạnh, vì lợi ích của Nhân dân và đất nước.

Đặc biệt, trong những năm gần đây, Quốc hội đã và đang đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo vào hoạt động, hướng tới xây dựng Quốc hội điện tử, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong giai đoạn mới.

Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khoá XV khai mạc trọng thể - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Chào mừng kỷ niệm 80 năm Ngày Tổng tuyển cử đầu tiên bầu Quốc hội Việt Nam! Đây là dịp để chúng ta cùng nhau ôn lại chặng đường vẻ vang của đất nước, và tự hào về những thành tựu to lớn mà Quốc hội Việt Nam đã đạt được.

Dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng, sự phối hợp nhịp nhàng giữa các cơ quan, cùng với sự ủng hộ và giám sát của Nhân dân, Quốc hội Việt Nam sẽ tiếp tục phát huy vai trò là tiếng nói cao nhất của Nhân dân, là cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất, để cùng nhau xây dựng một đất nước Việt Nam: Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh./.