Sáu điều Chủ tịch Hồ Chí Minh dạy về tư cách người Công an cách mạng có nội dung vô cùng sâu sắc, phong phú với đầy đủ ý nghĩa cách mạng và khoa học, thể hiện đầy đủ bản chất của Công an nhân dân. Tư cách người Công an cách mạng không chỉ biểu hiện ở cách ăn ở, cư xử, phẩm chất đạo đức mà bao hàm cả nhân cách, tài năng với những phẩm chất chính trị đặc biệt. Đây là điều kiện cần thiết để người Công an cách mạng hoàn thành nhiệm vụ nặng nề và vẻ vang mà Đảng và nhân dân giao phó.

Lời dạy thứ hai trong sáu lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh đó chính là: “Đối với đồng sự phải thân ái giúp đỡ”.

Đây là lời dạy thể hiện tính triết lý nhân văn sâu sắc. Lời Bác dạy Công an nhân dân có sự kế thừa và phát huy truyền thống quý báu của dân tộc “thương nước, thương nhà, thương người, thương mình”. Truyền thống đó được chắt lọc, hun đúc qua hàng ngàn năm lịch sử trở thành cốt cách tâm hồn của con người Việt Nam “Thương người như thể thương thân”. Đối với lực lượng Công an nhân dân, Bác đã nhiều lần chỉ rõ: Công an “lề lối làm việc phải dân chủ. Cấp trên phải thường xuyên kiểm tra cấp dưới, cấp dưới phải phê bình cấp trên. Giúp nhau kinh nghiệm và sáng kiến, giúp nhau tiến bộ. Tự phê bình và phê bình nhau theo tinh thần thân ái và lập trường cách mệnh”.

Thân ái là một tính từ thể hiện tình cảm yêu mến gần gũi, còn giúp đỡ nghĩa là giúp nhau để làm bớt khó khăn hoặc để thực hiện một công việc nào đó. Từ xa xưa, thân ái giúp đỡ là một truyền thống quý báu của dân tộc ta, nó được xem như là sự tương thân tương ái giữa người với người trong xã hội. Trải qua các cuộc kháng chiến chống giặc ngoại xâm, tinh thần đó luôn được Nhân dân ta gìn giữ và phát huy mạnh mẽ qua mọi trang sử hào hùng của dân tộc. Và khi xây dựng lực lượng Công an nhân dân Việt Nam, một lần nữa Chủ tịch Hồ Chí Minh lại vận dụng đức tính ấy vào trong tư cách người Công an cách mệnh để làm chuẩn mực đạo đức cho mỗi cán bộ, chiến sĩ Công an nhân dân. Đức tính thân ái giúp đỡ là một đức tính đẹp và cần có ở mỗi người. Nó là thước đo chuẩn mực đạo đức giữa con người với nhau, đặc biệt trong môi trường công tác và chiến đấu của lực lượng Công an, tính thân ái giúp đỡ lại càng cần phát huy hơn.

“Đồng sự” là đồng đội, đồng chí cùng công tác trong một đơn vị, rộng hơn, đó chính là toàn thể cán bộ, chiến sĩ Công an cùng chiến đấu cho sự nghiệp bảo vệ an ninh chính trị và bảo đảm trật tự, an toàn xã hội. Trong hàng ngũ của những người cách mạng, tình đồng chí đồng đội là rất thiêng liêng, chung thủy, keo sơn gắn bó với nhau thành sức mạnh của tổ chức. Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng chính là tấm gương sáng về “tình đồng chí, nghĩa tình đồng bào”. Lời Bác dạy “Đối với đồng sự phải thân ái giúp đỡ” mang bản chất giai cấp công nhân, kế thừa và nâng cao truyền thống tốt đẹp của dân tộc, đồng thời bắt nguồn từ tính chất, nhiệm vụ công tác của Công an nhân dân Việt Nam.

“Đối với đồng sự” - Bác muốn nói đến mối quan hệ của mỗi thành viên trong một tổ chức, nhân tố tạo nên sức mạnh của tổ chức. Bởi vì, tổ chức và cá nhân có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Tổ chức mạnh mẽ tạo điều kiện cho từng cá nhân phấn đấu tốt và ngược lại, từng cá nhân phấn đấu tốt là điều kiện để xây dựng tổ chức đoàn kết, vững mạnh. Tổ chức là nơi tạo sự liên kết, sự hợp đồng giữa những cá nhân cho nên yêu cầu phải có những cá nhân tốt thì tổ chức mới mạnh. Do đó, vì lợi ích chung, vì mục tiêu chung của tập thể mà các cá nhân phải thường xuyên tu dưỡng, rèn luyện mình để gắn bó, giúp đỡ nhau hoàn thành nhiệm vụ. Đoàn kết, thân ái giúp đỡ nhau chính là nhằm xây dựng tổ chức, đơn vị vững mạnh, đảm bảo hoàn thành tốt nhiệm vụ cách mạng, đồng thời qua đó mà nâng cao sức mạnh của từng người.

Công an tỉnh Đắk Lắk trao tặng nhà tình nghĩa cho cán bộ, chiến sĩ là người dân tộc, gia đình có hoàn cảnh khó khăn (Năm 2014)

Là người cha thân yêu của các lực lượng vũ trang nhân dân ta, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn quan tâm chăm lo giáo dục, bồi dưỡng tình yêu thương đồng chí, đồng đội cho cán bộ, chiến sĩ Công an nhân dân. Theo Người, tình yêu thương đồng chí, đồng đội phải được thể hiện ở việc nhận thức đúng đắn về vai trò của con người, của người chiến sĩ Công an nhân dân. Người luôn đề cao và coi trọng nghĩa vụ đạo đức nghề nghiệp của người cán bộ Công an. Theo Người, đạo đức của người Công an trước hết là đạo đức làm người, biểu hiện ở lòng yêu thương, quý trọng, giúp đỡ, thấu tình đạt lý, sống với nhau có nghĩa có tình, có tấm lòng nhân ái giúp đỡ đồng chí, đồng đội, đồng nghiệp. Phải tôn trọng tính cách, đời sống riêng tư, bảo vệ uy tín, danh dự của đồng chí, đồng đội. Phải đoàn kết, thân ái giúp đỡ, hợp tác trong quá trình thực hiện nhiệm vụ được giao; cầu thị, học hỏi, tiếp thu ý kiến đúng đắn của đồng chí, đồng đội; có thái độ tích cực đối với sự phát triển, tiến bộ của đồng chí, đồng đội. Phải biết tự phê bình và phê bình khách quan, chân thành, thẳng thắn, mang tính xây dựng; không được có lời nói, hành động gây mất đoàn kết nội bộ, vu khống, nói không đúng sự thật, hạ uy tín, trả thù cá nhân.

Để quan hệ đồng sự luôn trong sáng, mỗi cán bộ, chiến sĩ Công an nhân dân phải luôn đấu tranh để vượt qua rào cản của chủ nghĩa cá nhân, vì nó là nguồn gốc của mọi cái xấu, trái với đạo đức cách mạng. Người thường nhắc nhở cán bộ, chiến sĩ Công an phải thường xuyên đề phòng những biểu hiện của chủ nghĩa cá nhân muôn hình muôn vẻ trong cuộc đời thường, ví như “có quyền hạn một chút là thiếu dân chủ, chỉ tay năm ngón; đối với nội bộ thì suy bì, ganh tị, không đoàn kết với nhau”. Do vậy, Người luôn nhắc nhở mỗi cán bộ, đảng viên trong đó có cán bộ, chiến sĩ Công an phải nâng cao đạo đức cách mạng, quét sạch chủ nghĩa cá nhân.

Truyền thống chiến đấu, xây dựng của lực lượng Công an nhân dân đã tạo nên những tình cảm đẹp tương thân, nhân ái trong đội ngũ cán bộ, chiến sĩ. Đoàn kết, thân ái giúp đỡ nhau bao giờ cũng là nguyên nhân cơ bản để tạo nên thắng lợi. Trong công tác công an, có thể nói không có việc gì mà không có sự phối hợp, hợp đồng, nhất là khi hoạt động trong lòng địch, nơi ẩn náu của tội phạm, nơi công tác khó khăn, gian khổ. Mỗi người nỗ lực làm tốt nhiệm vụ của mình, đồng thời phải phối hợp chặt chẽ, giúp đỡ, chia sẻ khó khăn, sẵn sàng trao đổi kinh nghiệm để đồng chí, đồng đội cùng làm tốt nhiệm vụ được giao. Trong xây dựng Đảng, xây dựng đơn vị, mỗi cán bộ, đảng viên phải thực hiện tốt tự phê bình và phê bình, kiên quyết đấu tranh xóa bỏ mọi biểu hiện cục bộ, né tránh, đùn đẩy trách nhiệm, ích kỷ, vụ lợi... Theo Bác, giúp đỡ gắn liền với việc hướng dẫn, truyền đạt, tri thức, kinh nghiệm nghề nghiệp cho đồng đội; giúp đỡ nhau học tập, nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ công tác; thể hiện ở việc cấp trên quan tâm giúp đỡ cấp dưới về mọi mặt để vững tin, một lòng, một dạ hoàn thành nhiệm vụ được giao. Trong cuộc sống đời thường phải giúp đỡ nhau vượt qua khó khăn, khi đau ốm, lúc hoạn nạn...  Điều này Chủ tịch Hồ Chí Minh đã có lần nhắc nhở “cán bộ phải chăm sóc đến đời sống vật chất và tinh thần của chiến sĩ” và mỗi người phải thành thật “giúp nhau kinh nghiệm và sáng kiến, giúp nhau tiến bộ”, với những cán bộ, chiến sĩ mắc phải sai lầm, khuyết điểm, Người cũng chỉ rõ quan điểm giúp đỡ nhau khi có sai phạm, tùy theo mức độ mà xử lý kỷ luật cho nghiêm, song quan trọng là làm sao để người vi phạm khuyết điểm nhận ra lỗi lầm và kiên quyết sửa chữa để tiến bộ. Tuy nhiên, thân ái giúp đỡ không phải là “Chén chú chén anh, che dấu khuyết điểm” mà là để giúp nhau nhận rõ thành tích, khuyết điểm để thật thà sửa chữa.

Trong thực tiễn hoạt động của lực lượng Công an nhân dân, do sống, chiến đấu và công tác gắn bó với nhau hằng ngày, cùng vào sinh ra tử, khó khăn gian khổ đều có nhau... nên rất dễ nể nang, bỏ qua, vì sợ mất lòng nhau khi đóng góp ý kiến xây dựng trong kiểm điểm công tác cũng như ứng xử trước khuyết điểm, sai phạm của đồng đội. Lý luận của Chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh xác định quan điểm tự phê bình và phê bình là quy luật phát triển tất yếu của chính đảng vô sản, là vũ khí cần thiết và sắc bén giúp chúng ta sửa sai lầm và phát huy ưu điểm. Bác Hồ nhắc cán bộ, đảng viên “khéo dùng cái vũ khí sắc bén phê bình và tự phê bình”. “Khéo” có nghĩa là phê bình mình cũng như phê bình người phải “rõ ràng, thiết thực, ngay thẳng, thành thật”, không nể nang, không thêm bớt. Phải chỉ rõ cả ưu điểm và khuyết điểm. Đồng thời, chớ dùng lời mỉa mai, chua cay, đâm thọc. Người nêu quan điểm phê bình là để cho cán bộ, đảng viên, tổ chức được tốt hơn; do đó, thái độ phê bình phải thân tình, yêu thương, khích lệ tâm đức người có lỗi lầm, không làm cho người có sai phạm bi quan, chán nản, bất mãn, uất ức. Tự phê bình và phê bình chính là giúp đỡ đồng chí, đồng đội, khơi dậy nhiệt tình trong mỗi con người, làm cho mỗi cán bộ, chiến sĩ phấn khởi tin tưởng, phát huy ưu điểm, hăng hái tự vượt qua trở ngại của chính mình để tiến lên. Phê bình việc chứ không phải phê bình người. “Những người bị phê bình thì phải vui lòng nhận xét để sửa đổi, không nên vì bị phê bình mà nản chí, hoặc oán ghét”. “Cho nên, đảng viên và cán bộ cần phải nâng cao giác ngộ tư tưởng, ngăn ngừa tự đại tự cao, mạnh dạn công khai tự phê bình, vui vẻ tiếp thu lời phê bình của người khác”. Đây là một thái độ nghiêm túc, một cách nhìn nhận vừa thể hiện tinh thần đấu tranh triệt để nhưng cũng rất giàu lòng nhân ái vì con người, trân trọng nhân cách con người, trân trọng đồng chí, đồng sự. Do đó, tự phê bình và phê bình còn “phải có tình đồng chí thương yêu lẫn nhau”, “theo tinh thần nhân ái và lập trường cách mệnh”. Phải nêu ưu điểm và vạch khuyết điểm một cách rõ ràng, thiết thực, ngay thẳng, thành thật, không tô hồng hoặc bôi đen…

Tính chất, nhiệm vụ công tác và yêu cầu xây dựng lực lượng đòi hỏi người Công an phải thân ái giúp đỡ đồng sự. Công an nhân dân là lực lượng thừa hành pháp luật Nhà nước, được giao cho một số quyền hạn đặc biệt để tiến hành đấu tranh chống các thế lực thù địch và tội phạm, bảo vệ an ninh quốc gia và bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, bảo vệ Đảng, Nhà nước, bảo vệ cuộc sống bình yên và hạnh phúc của Nhân dân. Vị trí, nhiệm vụ và tính chất công tác đòi hỏi cán bộ, chiến sĩ Công an cần có đạo đức cách mạng và bản lĩnh chiến đấu dựa tên sức mạnh của tập thể, đơn vị và phẩm chất từ cá nhân, đoàn kết nội bộ chặt chẽ, gắn bó với nhau trên tình đồng chí trong sáng, thủy chung, keo sơn. Do đó, vì lợi ích chung, vì mục tiêu chung của tập thể mà các cá nhân phải thường xuyên tu dưỡng, rèn luyện mình để gắn bó, giúp đỡ nhau hoàn thành nhiệm vụ. Đoàn kết, thân ái giúp đỡ nhau chính là nhằm xây dựng tổ chức, đơn vị vững mạnh, đảm bảo hoàn thành tốt nhiệm vụ cách mạng, đồng thời qua đó mà nâng cao sức mạnh của từng người, góp phần xây dựng lực lượng Công an nhân dân trong sạch, vững mạnh về mọi mặt, thật sự là công cụ sắc bén của Nhà nước chuyên chính vô sản./.

Đặng Nghi - Phòng Tham mưu