Thực hiện Chỉ thị số 48-CT/TW, ngày 22/10/2010 của Bộ Chính trị (khóa X) về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phòng, chống tội phạm trong tình hình mới”, dưới sự chỉ đạo thường xuyên của Ban Thường vụ Tỉnh ủy, HĐND, UBND và sự tham gia tích cực của các cấp, các ngành, sự hưởng ứng tích cực của quần chúng Nhân dân đã góp phần tạo chuyển biến tích cực về nhiệm vụ phòng, chống tội phạm, tạo điều kiện thuận lợi để hoàn thành tốt các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội. Hiệu quả công tác phòng ngừa, đấu tranh với các loại tội phạm thể hiện trên một số mặt:

- Số vụ phạm tội về trật tự xã hội đã được kiềm giảm: Giai đoạn 2010 - 2015 (giai đoạn 1) xảy ra 6.595 vụ, làm chết 233 người, bị thương 2.503 người; Giai đoạn 2015 - 2020 (giai đoạn 2) xảy ra 6.065 vụ, làm chết 132 người, bị thương 2.372 người (so với giai đoạn 1, giảm 8,04% số vụ; giảm 43,3% số người chết và giảm 5,5% số người bị thương); Giai đoạn 2020 đến nay (giai đoạn 3) xảy ra 4.265 vụ, làm chết 85 người, bị thương 1.264 người (so với giai đoạn 2, giảm 29,67% số vụ; giảm 35,6% số người chết và giảm 46,71% số người bị thương).

Công an tỉnh Đắk Lắk tổ chức kiểm tra một điểm tổ chức sử dụng trái phép chất am túy tại một quán bar. Nguồn ảnh: CAND

- Tội phạm về kinh tế, tham nhũng, môi trường, ma túy được phát hiện, bắt giữ nhiều hơn qua từng giai đoạn: Tội phạm về kinh tế, buôn lậu xảy ra 816 vụ (chỉ tính số vụ khởi tố, trong đó, giai đoạn 1 là 211 vụ, giai đoạn 2 là 255 vụ, giai đoạn 3 là 350 vụ); tội phạm, vi phạm pháp luật về môi trường xảy ra xảy ra 5.625 vụ/5.236 đối tượng, 31 tổ chức vi phạm (giai đoạn 1 xảy ra 1.336 vụ, giai đoạn 2 là 1.884 vụ, giai đoạn 3 là 2.405 vụ); phát hiện, bắt giữ 3085vụ/4.356 đối tượng vi phạm pháp luật về ma tuý (giai đoạn 1 xảy ra 661 vụ, giai đoạn 2 xảy ra 995 vụ, giai đoạn 3 là 1.429 vụ, tăng trung bình 46,06% sau mỗi giai đoạn).

Tang vật thu giữ trong vụ vận chuyển trái phép chất ma túy xảy ra trên địa bàn tỉnh. Nguồn ảnh: CAND

- Đã tập trung điều tra khám phá kịp thời các vụ án nghiêm trọng về hình sự, kinh tế, tham nhũng và ma túy; triệt xóa nhiều băng nhóm tội phạm, điểm, tụ điểm tệ nạn xã hội gây bức xúc trong Nhân dân; không để hình thành các băng, nhóm tội phạm có tổ chức hoạt động theo kiểu “xã hội đen” trên địa bàn tỉnh. Tỷ lệ giải quyết tin báo, điều tra khám phá án nói chung và tỷ lệ điều tra khám phá án rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng hằng năm đều đạt tỷ lệ cao (Tỷ lệ giải quyết tin báo đạt trung bình 97,92%/năm; tỷ lệ giải quyết án đạt 91,55%/năm).

Kết quả trên đã góp phần tạo điều kiện thuận lợi để hoàn thành tốt các mục tiêu nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh trên địa bàn tỉnh.

Qua 15 năm triển khai thực hiện Chỉ thị số 48-CT/TW, ngày 22/10/2010 của Bộ Chính trị trên địa bàn tỉnh, có thể rút ra một số bài học kinh nghiệm như sau:

Một là, công tác phòng, chống tội phạm phải đặt dưới sự lãnh đạo toàn diện, trực tiếp về mọi mặt của cấp ủy Đảng; sự quản lý, điều hành của các cấp chính quyền; đề cao vai trò tiên phong, gương mẫu, trách nhiệm “nêu gương” của cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức; phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị với vai trò tham mưu, hướng dẫn, nòng cốt của lực lượng Công an; sự phối hợp, hiệp đồng chặt chẽ của các lực lượng chức năng và sự đồng tình ủng hộ của các tầng lớp Nhân dân trong công tác bảo vệ ANQG, bảo đảm TTATXH.

Thực tế, với tính chất đặc thù là tỉnh có diện tích tự nhiên rộng, thành phần dân tộc, tôn giáo phức tạp; công tác quản lý Nhà nước trên một số lĩnh vực như đất đai, bồi thường, giải phóng mặt bằng để triển khai các dự án nông lâm còn nhiều thiếu sót, bất cập dẫn đến tình trạng tranh chấp, khiếu kiện phức tạp; tình trạng di cư tự do (chủ yếu đồng bào DTTS từ các tỉnh miền núi phía Bắc) đến tỉnh kéo theo nhiều vấn đề phức tạp về ANTT như phá rừng, tranh chấp đất đai, tàng trữ, sử dụng súng tự chế, vật liệu nổ trái phép... Bên cạnh đó, đời sống kinh tế - xã hội, trình độ dân trí của một bộ phận đồng bào DTTS tại chỗ nhìn chung còn hạn chế, một bộ phận còn mang tư tưởng “ly khai”, “tự trị” đã tạo cơ hội cho các thế lực thù địch, phản động, chống đối chính trị trong và ngoài nước lợi dụng để tuyên truyền, kích động, chống phá Đảng và Nhà nước và chính quyền Nhân dân. Hoạt động tôn giáo có sự phát triển cả về tổ chức, cơ sở vật chất, tín đồ, tuy nhiên, việc phát triển nhanh của các tôn giáo, nhất là đạo Tin lành trong vùng đồng bào DTTS đã bị các thế lực thù địch lợi dụng, núp bóng tôn giáo để hoạt động chống phá (điển hình như Hội thánh Tin lành Đấng Christ Tây Nguyên - CHPC). Sự phát triển mạnh mẽ của khoa học - công nghệ cũng đặt ra nhiều nguy cơ, thách thức đối với công tác bảo đảm ANTT, nhất là hành vi sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử… để thực hiện hoạt động chống phá, phạm tội, vi phạm pháp luật. Do đó, các cấp ủy Đảng, chính quyền phải luôn quan tâm chú trọng chỉ đạo huy động sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị trong giải quyết các nguyên nhân, điều kiện làm phát sinh các vấn đề phức tạp, góp phần bảo đảm ANTT trên địa bàn.

Hai là, nắm vững và vận dụng sáng tạo, linh hoạt các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước phù hợp với tình hình chính trị, kinh tế - xã hội, ANTT tại địa phương. Phải đề ra chủ trương từ sớm, giao chỉ tiêu cụ thể cho các cơ quan, đơn vị, địa phương ngay từ đầu năm, kết hợp với sự quyết tâm trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra, đôn đốc, hướng dẫn, tạo ra sự liên tục, kiên trì trong phòng ngừa, đấu tranh kiềm chế và làm giảm tội phạm. Đồng thời, căn cứ vào tính chất, đặc điểm của từng loại tội phạm nổi lên tại từng thời điểm để áp dụng đối sách phù hợp, hiệu quả; đảm bảo yêu cầu chính trị, pháp luật, đồng thời đảm bảo kết hợp giữa tính cứng rắn về mặt nguyên tắc với tính mềm dẻo, khôn khéo về mặt sách lược nhằm đáp ứng mục tiêu cao nhất là bảo vệ ANTT, phục vụ công cuộc phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

Ba là, tích cực, chủ động trong triển khai các mặt công tác phòng,chống tội phạm, bảo đảm ANTT trên địa bàn tỉnh, nhất là lực lượng Công an phải luôn quán triệt tư tưởng “chủ động”, kết hợp chặt chẽ giữa chủ động tiến công với chủ động phòng ngừa, trong đó xác định “lấy chủ động phòng ngừa, giữ vững bên trong là chính”, từ đó tích cực, chủ động, nhạy bén trong công tác nắm, phân tích, đánh giá dự báo tình hình, tham mưu cấp ủy đảng hoạch định chính sách, hoàn thiện thể chế và huy động các nguồn lực để bảo vệ ANTT. Đồng thời chủ động ban hành phương án, kế hoạch, bố trí lực lượng phòng ngừa, đấu tranh, ngăn chặn hoạt động chống phá của các thế lực thù địch, phản động và các loại tội phạm ngay từ cơ sở, từ sớm, từ xa, từ khi đối tượng đang chuẩn bị hoạt động, chưa có điều kiện liên kết, móc nối, không để xảy ra tình huống “đột xuất”, bị động, bất ngờ.

Bốn là, phải chú trọng xây dựng và củng cố hệ thống chính trị ở cơ sở, đẩy mạnh phong trào toàn dân bảo vệ ANTQ, xây dựng các mô hình điểm về ANTT, các hình thức tự quản cơ sở. Phát huy vai trò của các già làng, trưởng các thôn, buôn, người có uy tín trong tôn giáo, vùng đồng bào DTTS. Thường xuyên tổ chức phát động, tuyên truyền phòng, chống tội phạm, cập nhật, đổi mới nội dung, hình thức công tác thông tin, tuyên truyền nhằm thu hút, bảo đảm phù hợp với từng nhóm đối tượng, từng độ tuổi, nhất là tại các vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào DTTS nhằm nâng cao nhận thức, trách nhiệm của toàn xã hội đối với công tác phòng, chống tội phạm. Lực lượng công an và các cơ quan, đơn vị, địa phương phối hợp chặt chẽ với các cơ quan thông tin đại chúng trong công tác tuyên truyền; thường xuyên cảnh báo phương thức, thủ đoạn mới của tội phạm, hướng dẫn Nhân dân tố giác tội phạm. Đồng thời, thường xuyên tổ chức các diễn đàn và các mô hình phù hợp để tiếp nhận, lắng nghe ý kiến của Nhân dân, để nắm bắt tâm tư, nguyện vọng, những khó khăn vướng mắc, giải quyết nhu cầu chính đáng của Nhân dân, gắn công tác phòng, chống tội phạm với các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của Nhân dân.

Năm là, tăng cường các nguồn lực, tập trung đầu tư, nghiên cứu, ứng dụng hiệu quả các thành tựu khoa học - công nghệ phục vụ công tác phòng, chống tội phạm. Chú trọng phát huy vai trò nòng cốt của của lực lượng Công an, chăm lo xây dựng lực lượng Công an thật sự trong sạch, vững mạnh, cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại, gắn với xây dựng lực lượng cơ sở quần chúng vững mạnh. Nghiên cứu, sắp xếp, bố trí lực lượng phù hợp, hiệu quả, theo hướng tập trung tăng cường cho lực lượng trực tiếp chiến đấu và địa bàn trọng điểm, phức tạp về ANTT; thực hiện phân công, phân cấp rõ ràng về chức năng, nhiệm vụ; đề cao tính tổ chức kỷ luật và sự phối hợp, hiệp đồng công tác, chiến đấu. Chú trọng công tác giáo dục chính trị tư tưởng, đào tạo, nâng cao trình độ CBCS và ứng dụng thành tựu khoa học - công nghệ, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ.

Bảy là, định kỳ tổ chức sơ kết, tổng kết; kịp thời biểu dương, khen thưởng, nhân rộng những mô hình tiêu biểu; đánh giá chính xác, khách quan công tác lãnh đạo, chỉ đạo và tiến độ, tình hình, kết quả thực hiện các văn bản của Trung ương, của tỉnh, từ đó có giải pháp, biện pháp thực hiện có hiệu quả công tác phòng, chống tội phạm trong thời gian tiếp theo./.