Thành phố Buôn Ma Thuột có diện tích tự nhiên là 37.718 ha, dân số hơn 420.000 người, có nhiều đầu mối giao thông quan trọng như Cảng hàng không Buôn Ma Thuột; Quốc lộ 14, 26, 27 đi các tỉnh thuộc khu vực miền Trung và Đông Nam bộ… Trong những năm qua, tình hình an ninh trật tự được giữ vững ổn định nhưng vẫn tiềm ẩn những yêu tố phức tạp; một số loại tội phạm, vi phạm pháp luật có thời điểm gia tăng, như tội phạm liên quan “tín dụng đen”, tội phạm sử dụng công nghệ cao, trộm cắp, đánh bạc… Bình quân, hằng năm số vụ tội phạm xâm phạm về TTXH trên địa bàn Thành phố chiếm gần 1/3 của cả tỉnh, tiếp nhận, xử lý trên 700 tin báo, trên 400 vụ án, trên 1.000 bị án… Trong năm 2022, công tác bảo đảm an ninh trật tự trên địa bàn Thành phố đạt được một số kết quả khả quan, tỉ lệ tội phạm về trật tự xã hội được kéo giảm hơn 11%. Kết quả này có được nhờ sự chỉ đạo của các cấp lãnh đạo, sự nỗ lực của Công an thành phố, trong đó có công tác quản lý, giáo dục, giúp đỡ người tái hòa nhập cộng đồng. Hiện nay, thành phố có tổng số 861 người trong diện tái hòa nhập cộng đồng, trong đó nhóm 1 gồm những người có ý thức chấp hành pháp luật, đã ổn định cuộc sống, hòa nhập cộng đồng 481 trường hợp. Nhóm 2 gồm những người còn gặp khó khăn khi tái hòa nhập cộng đồng như: Không có việc làm hoặc những việc làm tạm bợ, không ổn định, thiếu vốn để tổ chức sản xuất, bản thân còn tự ti, mặc cảm... 205 người (102 người có hộ khẩu thường trú tại thành phố, 103 người từ nơi khác chuyển đến). Nhóm 3 gồm những người sống ở môi trường phức tạp về an ninh trật tự; có điều kiện, hoàn cảnh dễ tái vi phạm pháp luật 96 người (42 người có hộ khẩu thường trú tại thành phố, 54 người từ nơi khác chuyển đến). Nhóm 4 gồm những người thiếu ý thức chấp hành pháp luật, sống buông thả, không chịu sự quản lý, giáo dục của gia đình, chính quyền, đoàn thể ở địa phương 79 người (12 người có hộ khẩu thường trú tại thành phố, 67 người từ địa phương khác chuyển đến).

Ra mắt mô hình tại phường Thắng Lợi

Thực hiện Chỉ thị số 11-CT/TU, ngày 24/9/2021 của Ban Thường vụ Thành ủy Buôn Ma Thuột và chỉ đạo của Ban Giám đốc Công an tỉnh về xây dựng, thực hiện mô hình “Phát huy sức mạnh tổng hợp của hệ thống chính trị, vận động các tầng lớp nhân dân, các tổ chức doanh nghiệp tham gia quản lý giáo dục, giúp đỡ người tái hòa nhập cộng đồng” thời gian qua, thành phố Buôn Ma Thuột đã triển khai nhiều mặt công tác nhằm quản lý, giáo dục, giúp đỡ người chấp hành xong án phạt tù về địa phương tái hòa nhập cộng đồng. Công an thành phố đã tham mưu cho UBND thành phố thành lập Ban Chỉ đạo và Tổ giúp việc xây dựng, thực hiện mô hình, ban hành các quy chế hoạt động, đồng thời chỉ đạo UBND 21 phường, xã xây dựng thực hiện mô hình theo các đúng quy định. Tổ chức quán triệt, thực hiện nghiêm túc các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, các văn bản hướng dẫn có liên quan đến công tác tái hòa nhập cộng đồng như: Luật Thi hành án hình sự; Luật đặc xá; Chỉ thị số 09-CT/TW ngày 01/12/2011 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với phong trào toàn dân bảo vệ ANTQ trong tình hình mới, trong đó tập trung thực hiện công tác giáo dục, giúp đỡ, cảm hóa người vi phạm pháp luật tái hòa nhập cộng đồng… Công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của cán bộ, đảng viên và nhân dân trên địa bàn về công tác quản lý, giáo dục, giúp đỡ người chấp hành xong án phạt tù về địa phương ngày càng đa dạng. Từ tháng 01/2022 đến nay đã có 02 phóng sự của Đài Phát thanh và truyền hình Đắk Lắk và ANTV; 26 tin bài trên các trang Zalo O.A của lực lượng công an; 158 buổi tuyên truyền qua hệ thống phát thanh phường, xã; 66 buổi tuyên truyền tập trung về công tác quản lý, giáo dục, giúp đỡ người tái hòa nhâp cộng đồng trên địa bàn Thành phố. Đến nay 100% cán bộ, công chức, viên chức tại cơ quan, đơn vị và người dân trên địa bàn thành phố được tiếp cận, nhận thức đầy đủ về công tác tái hòa nhập cộng đồng và trách nhiệm trong việc phối hợp với các cấp chính quyền, ban, ngành, đoàn thể để quản lý, giáo dục người chấp hành xong án phạt tù về địa phương. Đồng thời người chấp hành xong án phạt tù về địa phương cũng nắm được quyền và nghĩa vụ của mình tại nơi cư trú để tự giác chấp hành.

Ra mắt mô hình và tổ chức tọa đàm, trao đổi tại phường Tân An

Công tác quản lý, giáo dục, giúp đỡ người tái hòa nhập cộng đồng đã có nhiều bước tiến đáng kể, lực lượng công an tổ chức nhận xét, đánh giá, phân loại 4 nhóm theo định kỳ và chủ động phối hợp với ban, ngành, đoàn thể, Đảng ủy, chính quyền các phường, xã… tổ chức thăm hỏi, động viên 953 lượt người chấp hành xong án phạt tù về địa phương, nắm nhân thân, lai lịch, các mối quan hệ, di biến động, nghề nghiệp, diễn biến tư tưởng, tâm tư nguyện vọng và giáo dục pháp luật, giúp đỡ họ tháo gỡ khó khăn, ổn định cuộc sống, tái hòa nhập cộng đồng. Hỗ trợ 199 trường hợp thực hiện các thủ tục pháp lý như: Đăng ký hộ khẩu, tạm trú, tạm vắng, cấp Phiếu lý lịch tư pháp, cấp căn cước công dân… Tạo điều kiện cho người chấp hành xong án phạt tù về địa phương tiếp cận các hình thức dạy nghề, tạo việc làm, tạo điều kiện vay vốn từ các nguồn quỹ tín dụng, quỹ Hội phụ nữ… và tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp, đơn vị, tổ chức, cá nhân tiếp nhận người chấp hành xong án phạt tù vào làm việc. Sau một năm triển khai thực hiện Chỉ thị số 11-CT/TU, ngày 24/9/2021 của Ban Thường vụ Thành ủy đã có 92 trường hợp được hỗ trợ tạo việc làm và vay vốn, trong đó 87 trường hợp được tạo việc làm và 05 trường hợp được hỗ trợ, tạo điều kiện cho vay vốn với tổng số tiền là 140 triệu đồng. Từ những mặt công tác đã triển khai, công tác tiếp nhận, quản lý, giáo dục, giúp đỡ người chấp hành xong án phạt tù về địa phương đã đạt được những kết quả bước đầu giúp họ tái hòa nhập cộng đồng, ổn định cuộc sống, góp phần giảm tỉ lệ tái phạm tội. Số tái phạm tội trên địa bàn thành phố là 15 người, chiếm 1,74% (giảm 24 trường hợp so với tháng 9/2021 có 39 trường hợp vi phạm pháp luật).

     Đại diện UBND phường Thắng Lợi cam kết thực hiện hiệu quả mô hình

Để thực sự phát huy kết quả đạt được, đồng thời khắc phục một số tồn tại, hạn chế trong công tác quản lý, giáo dục, giúp đỡ người chấp hành xong án phạt tù về địa phương tái hòa nhập cộng đồng, Công an là lực lượng nòng cốt tiếp tục tham mưu cho Công an tỉnh, Thành ủy Buôn Ma Thuột, UBND thành phố triển khai một số giải pháp trọng tâm sau:

1. Tiếp tục triển khai có hiệu quả Nghị định 49/2020/NĐ-CP ngày 17/4/2020 của Chính phủ quy định chi tiết Luật Thi hành án hình sự về tái hòa nhập cộng đồng; Thông tư số 22/2021/TT-BCA ngày 22/02/2021 quy định về trách nhiệm của Công an các đơn vị, địa phương trong công tác tái hòa nhập cộng đồng và Hướng dẫn số 96/HD-C11 ngày 19/5/2020 của Cục Cảnh sát quản lý tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự tại cộng đồng về công tác điều tra cơ bản hệ loại đối tượng cần thiết tổ chức công tác tái hòa nhập cộng đồng sau khi chấp hành xong án phạt tù. Tiếp tục quán triệt, triển khai thực hiện có hiệu quả Chỉ thị số 09-CT/TW ngày 01/12/2011 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với phong trào toàn dân bảo vệ ANTQ trong tình hình mới; Chỉ thị số 11-CT/TU ngày 24/9/2021 của Thành ủy trong công tác giáo dục, giúp đỡ, cảm hóa người vi phạm pháp luật tái hòa nhập cộng đồng.

2. Phát huy vai trò của cấp ủy, chính quyền địa phương cũng như vai trò của Ban Chỉ đạo và Tổ giúp việc xây dựng, thực hiện mô hình “Phát huy sức mạnh tổng hợp của hệ thống chính trị, vận động các tầng lớp nhân dân, các tổ chức doanh nghiệp tham gia quản lý giáo dục, giúp đỡ người tái hòa nhập cộng đồng” trong việc thực hiện chủ trương, chính sách, biện pháp đảm bảo tái hòa nhập cộng đồng cho người chấp hành xong án phạt tù về địa phương. Thành lập các tổ công tác, phân công trách nhiệm cụ thể cho từng thành viên trong Ban Chỉ đạo xây dựng thực hiện mô hình cấp phường, xã. Nghiên cứu, vận dụng các chính sách phù hợp để hỗ trợ các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân… nhằm gúp người chấp hành xong án phạt tù về địa phương được thụ hưởng các chương trình của mô hình như: được tham gia đào tạo nghề, hỗ trợ việc làm phù hợp với điều kiện, nhu cầu của thị trường và năng lực của từng cá nhân; cho vay tín dụng và hỗ trợ điều kiện vật chất, nhà ở cho các trường hợp đặc biệt khó khăn và thủ tục pháp lý liên quan giúp họ ổn định cuộc sống. Phát huy vai trò của lực lượng công an trong công tác tham mưu, phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể nắm chắc tình hình, đề xuất các giải pháp cụ thể trong phối hợp kiểm tra, hướng dẫn xây dựng, thực hiện mô hình; thường xuyên trao đổi, thông báo những cá nhân có thành tích tiêu biểu, cách làm sáng tạo… nhằm nhân rộng đến toàn thể các phường, xã.

3. Tăng cường các biện pháp tuyên truyền phổ biến, giáo dục pháp luật về quản lý, giúp đỡ người chấp hành xong án phạt tù về địa phương tái hòa nhập cộng đồng. Gắn các nội dung công tác này với việc thực hiện đề án thứ nhất của chương trình quốc gia phòng chống tội phạm và các cuộc vận động "Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh", phong trào "Toàn dân tham gia bảo vệ an ninh Tổ quốc" và các phong trào thi đua khác. Phối hợp chặt chẽ với Mặt trận Tổ quốc, các cơ quan ban ngành, đoàn thể, tổ chức xã hội, cơ quan thi hành án hình sự và hỗ trợ tư pháp… tiến hành tuyên truyền, vận động, hướng dẫn các thành viên của từng cơ quan, tổ chức tham gia. Tăng cường biện pháp xây dựng củng cố các tổ chức lực lượng quần chúng nòng cốt và phối hợp với các tổ chức, lực lượng này để tiến hành quản lý, giáo dục người chấp hành xong án phạt tù về địa phương. Vận động, hướng dẫn nhân dân tham gia xây dựng và thực hiện các hình thức, mô hình tự quản trong quản lý, giáo dục người chấp hành xong án phạt tù về địa phương theo đúng quy định và phù hợp với điều kiện, tình hình thực tế ở từng địa bàn. Đây là vấn đề có ý nghĩa rất lớn trong việc tạo điều kiện để nhân dân tham gia phòng ngừa đấu tranh chống tội phạm và trực tiếp là tham gia quản lý, giáo dục người chấp hành xong án phạt tù, được chấp hành xong án phạt tù về địa phương.

4. Tổ chức sơ kết, tổng kết, rút ra những bài học kinh nghiệm, những tồn tại, hạn chế, qua đó tuyên truyền, nhân rộng, biểu dương khen thưởng động viên kịp thời cá nhân, tập thể làm tốt công tác tái hòa nhập cộng đồng, thúc đẩy phong trào phát triển. Tổ chức tham quan, học tập kinh nghiệm các địa phương có các “mô hình”, cách làm hay để vận dụng phù hợp thực tế ở địa phương mình. Huy động nguồn lực và nghiên cứu thành lập “Quỹ xã hội hỗ trợ tái hòa nhập cộng đồng” phục vụ cho các hoạt động về công tác tái hòa nhập cộng đồng đối với người chấp hành xong án phạt tù về địa phương có hiệu quả./.