Hòa trong không khí toàn Đảng, toàn quân và toàn dân trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk đang ra sức thi đua, phấn đấu thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XVII, đồng thời hướng đến kỷ niệm 47 năm Ngày giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước; ôn lại truyền thống vẻ vang của lực lượng Hồ sơ CAND nói chung, lực lượng Hồ sơ Công an tỉnh Đắk Lắk hân hoan kỷ niệm 65 năm Ngày thành lập lực lượng Hồ sơ CAND (27/3/1957- 27/3/2022).

Ngược dòng lịch sử, ngay sau khi nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà ra đời, ngày 03/01/1946 Chủ tịch Hồ Chí Minh - Chủ tịch Chính phủ lâm thời nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đã có Thông đạt số 01/VP gửi các Bộ, ngành, Người nhấn mạnh: “Xét rằng một vài công sở đã tự tiện hủy bỏ hay bán các công văn và hồ sơ cũ. Hành động ấy có tính phá hoại, vì nó làm mất những tài liệu có giá trị đặc biệt về phương diện kiến thiết quốc gia, các nhân viên các sở phải giữ gìn công văn, tài liệu và phải đưa về sở lưu trữ, những viên chức không tuân lệnh này sẽ bị nghiêm trị”. Pháp lệnh bảo vệ tài liệu lưu trữ quốc gia cũng đã khẳng định: “Tài liệu lưu trữ quốc gia là di sản của dân tộc, có giá trị đặc biệt với việc xây dựng và bảo vệ đất nước”.

Chính vì vậy, cách đây đúng 60 năm, ngày 27/3/1957, đồng chí Trần Quốc Hoàn - cố Bộ trưởng Bộ Công an đã ký ban hành Nghị định số 530/NĐ thành lập Phòng Hồ sơ trực thuộc Văn phòng Bộ Nội vụ (nay là Bộ Công an) với nhiệm vụ “chỉ đạo toàn ngành chỉnh lý hồ sơ tài liệu; lưu trữ bảo quản hồ sơ tội chứng địch; biên soạn tài liệu địch thuộc những vấn đề đã kết liễu hoặc có tính chất lịch sử, hoặc những vấn đề lớn có hệ thống các mặt; cung cấp giải pháp các yêu cầu các nơi hỏi về hồ sơ địch tình; kiểm tra việc bố trí mật trong công tác tuyên truyền, đối ngoại”; đây là thời điểm đánh dấu sự ra đời một đơn vị chuyên trách đầu tiên của lực lượng Hồ sơ CAND và là tổ chức tiền thân của lực lượng Hồ sơ CAND ngày nay. Nhưng trên thực tế công tác hồ sơ CAND đã được hình thành cùng với quá trình thành lập lực lượng CAND (19/8/1945), vì công tác hồ sơ gắn liền với mọi mặt công tác nghiệp vụ Công an và ghi lại các hoạt động nghiệp vụ của mỗi cán bộ chiến sỹ, được xây dựng từ hoạt động nghiệp vụ đầy gian khổ và sáng tạo.

Trong cuộc tổng khởi nghĩa giành chính quyền (tháng 8/1945), lực lượng Công an nhân dân đã nhanh chóng chiếm lĩnh, thu hồi được một khối lượng lớn hồ sơ, tài liệu của chế độ cũ. Trong những năm kháng chiến chống thực dân Pháp mặc dù điều kiện hết sức khó khăn gian khổ nhưng cán bộ, chiến sỹ lực lượng CAND từ Trung ương đến cơ sở luôn quan tâm và có ý thức thu thập tích lũy tài liệu, giữ gìn bảo vệ bảo quản hồ sơ, tài liệu; đã vận chuyển hàng trăm tấn hồ sơ tài liệu từ các nơi bị địch tạm chiếm về căn cứ địa cách mạng an toàn. Công tác hồ sơ đã phục vụ kịp thời công tác phòng ngừa đấu tranh trấn áp bọn phản động, bọn tay sai đế quốc góp phần giữ vững chính quyền cách mạng và đã có nhiều tấm gương cán bộ, chiến sỹ chiến đấu quên mình để bảo vệ hồ sơ, tài liệu.

Trong chiến dịch Hồ Chí Minh, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, cùng với các lực lượng nghiệp vụ khác của Công an nhân dân, lực lượng Hồ sơ đã CAND sớm có mặt trong các đội hình Công an truy kích địch, thu hồi hàng ngàn tấn hồ sơ tài liệu của Mỹ, ngụy. Đây là tài sản vô giá phục vụ hiệu quả công tác đấu tranh chống âm mưu phá hoại của bọn phản động và các thế lực thù địch, đặc biệt là phục vụ công tác đấu tranh phòng, chống nội gián, bảo vệ chính trị nội bộ, góp phần bảo vệ an ninh quốc gia và giữ gìn trật tự, an toàn xã hội.

Trải qua các giai đoạn lịch sử, lực lượng hồ sơ Công an nhân dân luôn nhận được sự quan tâm chỉ đạo của Đảng, Nhà nước và Bộ Công an, tổ chức của lực lượng hồ sơ Công an nhân dân cũng từng bước được kiện toàn, củng cố và phát huy hiệu quả. Từ một Phòng Hồ sơ trực thuộc Văn phòng Bộ (1957), sau đó là Cục Hồ sơ chung (1968), tiếp đó là Cục Hồ sơ riêng của 02 lực lượng An ninh nhân dân, Cảnh sát nhân dân (1987) và đến nay lực lượng Hồ sơ CAND đã có một hệ thống tổ chức chuyên ngành, thống nhất từ Trung ương đến địa phương. Lực lượng Hồ sơ CAND tự hào đã có được một đội ngũ cán bộ, chiến sĩ ngày càng trưởng thành về mọi mặt, có bản lĩnh chính trị vững vàng, tinh thông về trình độ chuyên môn nghiệp vụ, giỏi về khoa học công nghệ, thực sự là một trong những lực lượng nghiệp vụ chuyên trách của Công an nhân dân trong phục vụ đấu tranh phòng, chống tội phạm, đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu cầu nhiệm vụ công tác bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội trong tình hình mới.

Với những thành tích xuất sắc đã đạt được trong suốt chiều dài lịch sử 65 năm trên mặt trận thầm lặng nhưng đầy khó khăn, vất vả, lực lượng Hồ sơ CAND đã vinh dự được Đảng và Nhà nước tặng nhiều phần thưởng cao quý, gồm: 02 đơn vị được Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân trong thời kỳ đổi mới, 01 Huân chương Hồ Chí Minh, 02 Huân chương Quân công hạng Nhất, hạng Nhì và nhiều Huân chương Chiến công các hạng  cho tập thể và hàng trăm huân huy chương các loại cho cán bộ, chiến sỹ toàn lực lượng. Ngoài ra, còn được nhận được nhiều bằng khen, thư khen, cờ thi đua của Chính phủ, Bộ Công an, thành ủy, tỉnh ủy, thành phố, ban tổ chức Trung ương, Viện bảo tàng Hồ Chí Minh, Bảo tàng Xô viết Nghệ Tĩnh và các ban ngành khác.

Đối với lực lượng Hồ sơ Công an Đắk Lắk: Từ năm 1975, Công an tỉnh đã quan tâm thành lập tổ hồ sơ trực thuộc Văn phòng Tổng hợp - Ty Công an Đắk Lắk. Ngay sau khi được thành lập, lực lượng hồ sơ Công an tỉnh đã thu trên 140m³ tài liệu của Mỹ, nguỵ, tiếp nhận lưu trữ 20 ngàn hồ sơ các loại; khẩn trương khai thác, lưu trữ, phục vụ tốt các yêu cầu đánh địch trong những ngày đầu mới giải phóng, góp phần tích cực vào việc ổn định tình hình an ninh chính trị của tỉnh lúc bấy giờ. Đồng thời, đã hướng dẫn cho các lực lượng trinh sát lập hồ sơ phục vụ công tác nghiệp vụ.

Năm 1978, Phòng Hồ sơ Công an tỉnh chính thức được thành lập do đồng chí Lê Thị Chương phụ trách, dưới sự chỉ đạo trực tiếp của đồng chí Giám đốc Công an tỉnh, với chức năng “kiểm tra và hướng dẫn; đăng ký và thống kê; khai thác hồ sơ Mỹ nguỵ và lưu trữ hồ sơ kết thúc do các đơn vị nộp lưu”. Đến năm 1988, do yêu cầu bộ máy cần điều chỉnh cho phù hợp với tình hình mới, Giám đốc Công an tỉnh đã có Quyết định tách Phòng Hồ sơ thành 02 bộ phận: Bộ phận Hồ sơ lực lượng Cảnh sát và Bộ phận Hồ sơ lực lượng An ninh.

Tháng 8/1992, 02 bộ phận hồ sơ lực lượng Cảnh sát và lực lượng An ninh lại được sáp nhập lại thành Phòng Hồ sơ nghiệp vụ với 05 đội nghiệp vụ.

Ngày 26/02/2009, Giám đốc Công an tỉnh quyết định thành lập Trung tâm Thông tin tội phạm (trực thuộc Phòng Hồ sơ nghiệp vụ Công an tỉnh) theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án xây dựng Trung tâm thông tin quốc gia về tội phạm đặt tại Cục Hồ sơ nghiệp vụ Cảnh sát và Trung tâm thông tin tội phạm đặt tại phòng Hồ sơ nghiệp vụ thuộc Công an tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.

Cùng với sự trưởng thành của lực lượng Hồ sơ CAND nói chung, được sự quan tâm của các cấp uỷ đảng, chính quyền và chỉ đạo của lãnh đạo Công an tỉnh, lực lượng Hồ sơ Công an tỉnh Đắk Lắk đã không ngừng được củng cố, hoàn thiện, có những đóng góp tích cực trong sự nghiệp bảo vệ an ninh quốc gia và bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, bảo vệ Đảng, bảo vệ chính quyền, phục vụ có hiệu quả nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. 

Hoạt động của lực lượng Hồ sơ nghiệp vụ Công an tỉnh ngày càng được chuyên môn hoá và điện tử hoá. Từ cuối năm 2011, Phòng Hồ sơ Công an tỉnh đã chính thức đưa vào sử dụng phần mềm VAFIS (hệ nhận dạng vân tay tự động) tại địa phương. Qua triển khai, đã tổ chức nhập vào cơ sở dữ liệu điện tử và quản lý, khai thác đã phục vụ tốt công tác tra cứu vân tay mười ngón, cung cấp thông tin, góp phần tích cực trong công tác phòng, chống tội phạm và yêu cầu của các tổ chức, cá nhân theo đúng quy định.

Ngoài ra, thực hiện chỉ đạo của Bộ Công an và hướng dẫn của Cục Hồ sơ nghiệp vụ, góp phần đẩy mạnh cải cách hành chính, Phòng Hồ sơ đã động viên khích lệ những cán bộ có trình độ tin học say mê nghiên cứu, xây dựng trên 12 phần mềm tiện ích để đưa vào ứng dụng trong quy trình thực hiện công tác hồ sơ, quản lý CBCS nâng cao hiệu quả, năng suất, chất lượng công tác. Qua ứng dụng tin học, hệ thống thông tin hồ sơ, tàng thư ngày càng được củng cố, góp phần tiết kiệm nhiều công sức, kinh phí, rút ngắn thời gian tra cứu, khai thác, thống kê đáp ứng tốt hơn yêu cầu điều tra tội phạm và quản lý nhà nước về an ninh, trật tự.

Sự thầm lặng cống hiến của lực lượng Hồ sơ đã đóng góp thiết thực vào thành tích chung của toàn lực lượng Công an tỉnh, điển hình như phối hợp Phòng PV06 Công an tỉnh Bắc Kạn tra cứu, cung cấp thông tin bắt 01 đối tượng truy nã, theo yêu cầu của Công an huyện Buôn Đôn; tham gia tra cứu dấu vết vân tay hiện trường, phát hiện đối tượng trong Chuyên án 30/12/2019 của Công an tỉnh, được Bộ trưởng Bộ Công an biểu dương, khen thưởng.

Cán bộ, chiến sỹ Phòng Hồ sơ dâng hương Nhà tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh

Tự hào với truyền thống lịch sử vẻ vang của lực lượng Hồ sơ Công an nhân dân; trong những năm qua, được sự phối hợp, hướng dẫn nghiệp vụ của Cục Hồ sơ nghiệp vụ Bộ Công an và sự quan tâm chỉ đạo sâu sát, thường xuyên của Đảng ủy, lãnh đạo Công an tỉnh; bằng hiệu quả công tác hồ sơ, tàng thư, thông tin nghiệp vụ, với tinh thần tích cực, tận tụy, thận trọng và nỗ lực phấn đấu không ngừng của cán bộ chiến sĩ, lực lượng Hồ sơ nghiệp vụ Công an tỉnh đã được Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương chiến công Hạng ba, Thủ tướng Chính phủ, UBND tỉnh, Bộ Công an tặng Bằng khen, Giám đốc Công an tỉnh tặng nhiều Giấy khen và nhiều cá nhân có thành tích xuất sắc được các cấp khen thưởng. Đây là sự ghi nhận, đánh giá cao của Đảng, Nhà nước, Bộ Công an, của tỉnh Đắk Lắk và của Đảng uỷ, lãnh đạo Công an tỉnh đối với những thành tích xuất sắc mà lực lượng Hồ sơ nghiệp vụ Công an tỉnh đã đạt được trong thời gian qua.

Kỷ niệm 65 năm thành lập lực lượng Hồ sơ CAND là dịp để lực lượng Công an tỉnh nói chung, CBCS Hồ sơ nghiệp vụ nói riêng nhìn lại chặng đường lịch sử vẻ vang với những thành tích, chiến công tiêu biểu, cùng những khó khăn gian khổ mà các thế hệ lực lượng Hồ sơ đã trải qua. Từ đó mỗi cán bộ chiến sĩ Hồ sơ nhận thấy rõ giá trị to lớn của thành quả đó và nỗ lực phấn đấu thấm nhuần sâu sắc và làm theo 06 điều Bác Hồ dạy Công an nhân dân, phải luôn giữ vững phẩm chất cách mạng trong sáng, tận trung với Đảng, phát huy cao độ tinh thần đoàn kết, sáng tạo, không ngừng nâng cao năng lực, kiến thức về nghiệp vụ, pháp luật, công nghệ thông tin và ngoại ngữ; đồng thời quan tâm đổi mới công tác hồ sơ, tàng thư, thông tin nghiệp vụ theo chế độ hồ sơ và thống kê nghiệp vụ của Bộ Công an, góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ đảm bảo an ninh, trật tự của tỉnh trong thời kỳ đổi mới.

Thời gian tới, trong xu thế hội nhập cách mạng công nghiệp, lực lượng Hồ sơ nghiệp vụ Công an tỉnh tiếp tục giữ vững đoàn kết nội bộ, phấn đấu hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, chủ động sử dụng kỹ thuật số, xây dựng Phòng Hồ sơ là trung tâm nghiệp vụ, kết nối với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, tiến tới điện tử hóa công tác hồ sơ, nâng cao hiệu quả công tác nghiệp vụ, phục vụ công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm, giữ vững ổn định an ninh chính trị, đảm bảo trật tự an toàn xã hội, góp phần xây dựng thành phố Buôn Ma Thuột là đô thị thông minh, hiện đại./.