1. Trong những năm qua, Đảng và Nhà nước ta đã ban hành nhiều chính sách, văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến đất đai nhằm đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp của Nhà nước, tổ chức, doanh nghiệp và công dân, góp phần quản lý, sử dụng hiệu quả và phát triển bền vững nguồn tài nguyên đất đai. Theo quy định Hiến pháp (2013) và các văn bản pháp luật hiện hành, đất đai thuộc sở hữu toàn dân, Nhà nước thống nhất quản lý và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người dân trong việc sử dụng đất; người dân có quyền sử dụng đất để sản xuất, kinh doanh, xây dựng nhà cửa, nhưng phải tuân thủ các quy định của pháp luật. Trước yêu cầu tình hình thực tiễn phát triển của đất nước, ngày 29/6/2024, Quốc hội đã thông qua Luật số 43/2024/QH15 sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai 2024 (thay thế Luật Đất đai 2013) và có hiệu lực thi hành từ ngày 01/8/2024 – đây là văn bản pháp lý quan trọng quy định về quyền và nghĩa vụ của tổ chức, cá nhân trong việc bảo vệ quyền lợi sử dụng đất đai. Chính sách về đất đai không chỉ đảm bảo công bằng trong việc bảo vệ quyền lợi của các chủ thể sử dụng nguồn tài nguyên đất mà còn hướng đến mục tiêu phát triển bền vững, tạo ra động lực phát triển kinh tế - xã hội; đồng thời, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật về đất đai.

2. Thời gian qua, tình hình mâu thuẫn, tranh chấp, khiếu kiện đất đai tại một số huyện trên địa bàn tỉnh diễn biến tương đối phức tạp, trong đó có vụ khiếu kiện của các hộ người DTTS ở 06 buôn thuộc xã Cư M’gar tranh chấp 300 ha đất có nguồn gốc từ đất trồng cao su liên kết tại xã Cư M’gar, gây ảnh hưởng đến tình hình ANTT và sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Theo thông tin từ các cơ quan chức năng, đây là một vụ tranh chấp giữa các bên liên quan với các yếu tố phức tạp liên quan đến nguồn gốc đất, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và việc sử dụng đất trong nhiều năm qua tại xã Cư M’gar. Nguyên nhân xuất phát từ việc 253 hộ người DTTS cho rằng diện tích 300ha đất cao su liên kết tại xã Cư M’gar thuộc quản lý của Trung tâm cao su Ea H’đing có nguồn gốc do người DTTS khai hoang, nhưng sau đó chính quyền lại cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các cá nhân khác chồng lấn đất của người DTTS. Vụ việc đã được các cơ quan chức năng của UBND xã Cư M’gar và UBND tỉnh Đắk Lắk giải quyết khiếu nại; tuy nhiên, các hộ dân vẫn không đồng ý và tiếp tục khiếu nại đến các cấp, các ngành. Do đó, năm 2021 Thường trực Tỉnh ủy đã chỉ đạo UBND tỉnh thành lập Đoàn khảo sát số 376 tiến hành khảo sát, tham mưu giải quyết vụ việc; trên cơ sở kết quả thực tế, Tỉnh ủy đã ban hành Thông báo số 887-TB/TU, ngày 25/10/2021 khẳng định việc đòi đất của các hộ người DTTS là không có cơ sở, việc tự ý chiếm đất là vi phạm pháp luật. Năm 2022, UBND huyện Cư M’gar (cũ) đã ban hành 12 Quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với các trường hợp vi phạm về lĩnh vực đất đai trên diện tích trên, tuy nhiên đến nay các hộ vi phạm vẫn không chấp hành. Đến nay, có 72 hộ khiếu kiện đồng ý thỏa thuận trả lại cho 25 chủ đất với diện tích 117,6 ha và cam kết không tham gia khiếu kiện; hiện còn 117 hộ chưa đồng ý và đang tiếp tục tranh chấp, khiếu kiện đòi đất.

Các lực lượng chức năng và cấp uỷ, chính quyền xã thường xuyên tổ chức các buổi tuyên truyền, phổ biến pháp luật về đất đai; đến tận nhà các hộ người DTTS vận động trao trả đất cho chủ hợp pháp

Vụ việc tự ý chiếm đất của các hộ người DTTS tại xã Cư M’gar thời gian gần đây lại tiếp tục nóng lên, nhất là tại phần diện tích 50,3 ha đất do gia đình ông P.T.K (trú tại Tp. Hồ Chí Minh) làm chủ sở hữu. Cụ thể, xảy ra 02 vụ việc chặt phá, nhổ bỏ cây cà phê (tổng cộng 1.404 cây bị chặt phá, 16 cây bị nhổ) của một số hộ người DTTS trú tại buôn Jok tự ý trồng trên diện tích đất bao chiếm trái phép của ông K ở tại buôn Jôk; 02 lần ông K xảy ra mâu thuẫn, tranh cãi với các hộ người DTTS ở buôn Jok (là các hộ canh tác trái phép trên đất của ông K). Đáng chú ý, một số người dân đã quay video đăng tải sự việc lên không gian mạng, thu hút được sự quan tâm của dư luận; tài khoản mạng xã hội, trang Facebook của một số đối tượng ở nước ngoài đã lợi dụng vụ việc xuyên tạc, vu cáo chính quyền.

Vụ việc trên không đơn thuần là hành vi đòi đất, mà đã vượt qua giới hạn pháp luật, tiềm ẩn nguy cơ gây mất ổn định chính trị - xã hội địa phương. Tình trạng tự ý lấn chiếm, hủy hoại tài sản, chia đất trái phép và kích động tập trung đông người tại xã Cư M’gar đã gây ra sự bức xúc, bất bình trong xã hội, cộng đồng; những hành vi này không chỉ xâm hại quyền lợi của các cá nhân đang sử dụng đất hợp pháp, mà còn vi phạm nghiêm trọng khoản 1, Điều 11, Luật Đất đai năm 2024 – quy định về các hành vi bị nghiêm cấm như lấn, chiếm, hủy hoại đất. Theo quy định pháp luật, những người vi phạm có thể bị xử lý hành chính theo Nghị định 123/2024/NĐ-CP về xử phạt trong lĩnh vực đất đai; trường hợp nghiêm trọng, sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 228 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017) – “Tội vi phạm các quy định về sử dụng đất đai”.

Hiện vụ việc trên đang được Thường trực Tỉnh ủy, UBND tỉnh Đắk Lắk chỉ đạo các sở, ban, ngành chức năng và cấp ủy, chính quyền xã Cư M’gar khẩn trương giải quyết theo thẩm quyền, quy định, bảo đảm ổn định ANTT, không để phát sinh “điểm nóng” về ANTT. Do đó, đề nghị bà con, người dân cần chấp hành nghiêm các quy định pháp luật, không tụ tập đông người trái phép, không tự ý chia đất, trồng cây trên đất đã được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các tổ chức, cá nhân hợp pháp; không chia sẻ thông tin sai lệch, cung cấp dữ liệu cho các đối tượng phản động xuyên tạc, chống phá; tích cực hợp tác, đồng hành cùng chính quyền để cùng tìm ra giải pháp đúng đắn, thấu tình đạt lý, góp phần xây dựng xã Cư M’gar giàu đẹp, phát triển bền vững, ổn định và bình yên./.