Thời gian qua, trên địa bàn cả nước nói chung và tỉnh Đắk Lắk nói riêng, tình hình hoạt động của các loại tội phạm có thời điểm diễn biến phức tạp, trong đó tội phạm “Làm, tàng trữ, vận chuyển, lưu hành tiền giả” luôn được đánh giá là một trong các loại tội phạm nguy hiểm, hoạt động tinh vi, phức tạp. Bởi vì, đây là loại tội phạm xâm phạm sự độc quyền quản lý tài chính của Nhà nước thông qua việc phát hành tiền tệ. Tính chất, mức độ, hậu quả do loại tội phạm này gây ra không những ảnh hưởng đến chính sách tiền tệ của Nhà nước ta, trực tiếp phá hoại nền kinh tế của đất nước mà còn gây tâm lý hoang mang, lo lắng trong quần chúng Nhân dân.

Ảnh minh họa

Từ năm 2015 đến nay, Cơ quan An ninh điều tra, Công an tỉnh Đắk Lắk đã tiếp nhận, xác minh, giải quyết 08 vụ, 06 đối tượng và khởi tố điều tra, đề nghị truy tố 03 vụ án, 05 bị can phạm tội “Tàng trữ, lưu hành tiền giả” xảy ra trên địa bàn tỉnh, tổng số tiền Việt Nam đồng Polime giả thu được là 62.400.000 đồng. Từ thực tế công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm “Tàng trữ, lưu hành tiền giả” thời gian qua, có thể khái quát phương thức, thủ đoạn, quy luật, điều kiện hoạt động của tội phạm này như sau:

- Đối tượng phạm tội dùng nhiều thủ đoạn để che giấu hành vi phạm tội như: không trực tiếp mà chủ động thông qua người khác để tiêu thụ tiền giả (bán lại với giá rẻ cho những người hám lợi...); trực tiếp tiêu thụ tiền giả bằng cách dùng tiền VNĐ giả có mệnh giá lớn (50.000đ, 100.000đ, 200.000đ, 500.000đ) mua những hàng hóa có giá trị nhỏ ở các quán tạp hóa ven đường (nước mắm, bột giặt, dầu ăn, nước ngọt, nước lọc, thẻ cào điện thoại…) hoặc mua hàng của những người đồng bào dân tộc thiểu số ở những địa bàn vùng sâu, vùng xa để được trả lại tiền thừa là tiền VNĐ thật; một số đối tượng còn dùng tiền giả để đánh bài; nếu có điều kiện (nhiều khả năng không bị phát hiện) thì dùng số lượng lớn tiền giả để mua hàng hóa có giá trị lớn như gỗ Pơmu, sơn PU…

- Khi đi tiêu thụ, các đối tượng thường đi một hoặc hai người, dùng xe máy đi đến nhiều nơi. Người trực tiếp tiêu thụ tiền giả thường không phải là đối tượng chính và chỉ mang theo ít tiền giả, nếu bị phát hiện thì nhanh chóng nhận lại tiền giả, đồng thời trả bằng tiền thật và nói rằng mình bị nhầm lẫn, nếu không bị phát hiện thì tiếp tục tiêu thụ ở những địa điểm khác.

- Khi bị phát hiện, bắt giữ thường thì chỉ bắt được đối tượng trực tiếp tiêu thụ, còn đối tượng đi cùng cầm tiền giả thì tẩu thoát hoặc trở thành người ngoài cuộc khi đối tượng bị bắt không khai ra đối tượng đi cùng (đứng ở ngoài theo dõi, quan sát hoạt động điều tra để đối phó). Đối tượng khi bị bắt giữ thường khai báo quanh co, chối tội, né tránh ý thức chủ quan (không biết đó là tiền giả) hoặc không biết nguồn gốc của tiền giả.

- Đối tượng phạm tội về tiền giả thường không có nghề nghiệp ổn định hoặc làm nghề tự do, có đời sống kinh tế khó khăn; khi khai báo luôn tìm cách giấu nguồn gốc tiền giả (mua tiền giả của các đối tượng không biết tên, tuổi, địa chỉ cụ thể) và chuẩn bị sẵn tình huống để né tránh ý thức chủ quan (do nhầm lẫn, không biết là tiền giả...).

- Địa bàn tiêu thụ tiền giả ở những nơi có trình độ dân trí thấp (vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số), có trường hợp tiêu thụ ở xa nơi cư trú của đối tượng, cá biệt có trường hợp đối tượng tiêu thụ tiền giả ngay tại nơi mình sinh sống.

Bên cạnh đó, thời gian gần đây, trên mạng xã hội xuất hiện nhiều thông tin quảng cáo, rao bán tiền giả với nhiều mệnh giá khác nhau và hình thức rao bán công khai, đa dạng. Chỉ một vài thao tác đơn giản thông qua công cụ tìm kiếm Google, bất kỳ ai cũng có thể dễ dàng tìm thấy những thông tin quảng cáo, rao bán tiền giả.

Để tạo hành lang pháp lý cho công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm liên quan đến tiền giả, pháp luật hiện hành đã quy định đầy đủ và có chế tài nghiêm khắc về hành vi mua bán tiền giả, cụ thể:

Điều 23 Luật Ngân hàng Nhà nước năm 2010 quy định “Làm tiền giả, vận chuyển, tàng trữ, lưu hành tiền giả là một trong các hành vi bị cấm”.

Điều 207 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) quy định:

“1. Người nào làm, tàng trữ, vận chuyển, lưu hành tiền giả, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 07 năm.

2. Phạm tội trong trường hợp tiền giả có giá trị tương ứng từ 5.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 12 năm.

3. Phạm tội trong trường hợp tiền giả có trị giá tương ứng từ 50.000.000 đồng trở lên, thì bị phạt tù từ 10 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân.

4. Người chuẩn bị phạm tội này, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 01 năm đến 03 năm.

5. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản”.

Điểm a khoản 1 Điều 8 và điểm d khoản 1 Điều 18 Luật An ninh mạng đã quy định cụ thể các hành vi bị nghiêm cấm và chế tài xử lý đối với hoạt động liên quan đến tiền giả trên môi trường không gian mạng.

Như vậy, hành vi làm, tàng trữ, vận chuyển, lưu hành tiền giả dưới bất kỳ hình thức nào, số lượng tiền giả bao nhiêu, thì cũng đều là hành vi vi phạm pháp luật. Tùy theo tính chất, mức độ vi phạm, người vi phạm sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật.

Từ thực tế công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm làm, tàng trữ, vận chuyển, lưu hành tiền giả trên địa bàn tỉnh trong thời gian qua, dự báo trong thời gian tới loại tội phạm này sẽ còn diễn biến phức tạp, đặc biệt là dịp cuối năm trước thời điểm Tết Nguyên đán cổ truyền của dân tộc. Lợi dụng nhu cầu mua sắm của người dân tăng cao, các đối tượng sẽ triệt để thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật liên quan đến tiền giả với các phương thức, thủ đoạn có thể như đã nêu trên hoặc với các phương thức, thủ đoạn khác.

Tình hình trên, đặt ra trách nhiệm nặng nề không chỉ với lực lượng Công an mà cả với các ban, ngành, đoàn thể và cả hệ thống chính trị. Lực lượng Công an sẽ tiếp tục tăng cường các biện pháp công tác, làm tốt công tác nắm tình hình địa bàn, phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể ở địa phương thực hiện nhiều mặt công tác nhằm đảm bảo an ninh kinh tế. Trường hợp phát hiện có hành vi làm, tàng trữ, vận chuyển, lưu hành tiền giả thì đẩy mạnh công tác điều tra, xử lý nghiêm minh, đúng người, đúng tội, đúng quy định của pháp luật.

Và cuối cùng, như Bác Hồ đã căn dặn “Dễ trăm lần không dân cũng chịu, khó vạn lần dân liệu cũng xong”, nhiệm vụ đấu tranh phòng, chống tội phạm nói chung, tội phạm liên quan đến tiền giả nói riêng muốn đạt hiệu quả rất cần sự ủng hộ, giúp đỡ từ phía Nhân dân và huy động được sức mạnh toàn dân trong phong trào “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc” tại cơ sở. Mỗi người dân, đặc biệt là những người buôn bán hàng hóa cần trang bị cho mình những kiến thức cần thiết để nhận biết tiền thật, tiền giả để không bị các đối tượng lừa gạt, khi bị các đối tượng lừa gạt (nhận tiền giả thông qua việc bán hàng hóa cho các đối tượng...) cần báo ngay cho cơ quan chức năng để có các biện pháp đấu tranh, đừng vì lợi ích của bản thân mà tiếp tục lưu hành tiền giả trong cộng đồng, xã hội. Khi phát hiện các đối tượng nghi vấn thì báo cho cơ quan có thẩm quyền, không được bao che, dung túng tội phạm, đừng vì hám lợi từ việc mua bán tiền giả mà thực hiện hoặc tiếp tay cho hành vi vi phạm pháp luật./