Ngày nay, với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ thông tin, internet đã kéo theo sự phát triển của nhiều loại tiền mã hóa trên môi trường mạng và ngày càng có nhiều người đầu tư vào tiền ảo. Tuy nhiên, đây là lĩnh vực đầy rủi ro, tiềm ẩn nhiều hình thức lừa đảo chiếm đoạt tài sản và hơn hết việc giao dịch tiền mã hóa vẫn chưa được pháp luật Việt Nam công nhận, bảo vệ nên nhà đầu tư có thể mất trắng tài sản nếu tham gia hoạt động này. Những năm gần đây, đang nổi lên một số thủ đoạn lừa đảo chiếm đoạt tài sản thông qua đầu tư tiền ảo như sau:

Thủ đoạn kinh doanh đa cấp tiền ảo biến tướng

Đây là thủ đoạn lừa đảo phổ biến hiện nay, hình thức lừa đảo này được phát triển dưới vỏ bọc dự án đầu tư, hứa hẹn mang lại những khoản lợi nhuận lớn, cố định mỗi tháng cho nhà đầu tư khi rót vốn vào (khoảng 30-40%/tháng, cao hơn rất nhiều so với các quỹ ủy thác tài chính khác). Các dự án này thường huy động vốn của nhà đầu tư và trả lãi theo nhiều tầng, đồng thời dự án còn đặt ra mức hoa hồng vài chục đến hàng trăm phần trăm cho người giới thiệu nhằm thu hút thêm nhiều thành viên khác tham gia. Bản chất của mô hình đa cấp lừa đảo này nằm ở việc những đối tượng không tập trung vào phát triển sản phẩm của dự án mà chỉ chú trọng lôi kéo càng được nhiều người tham gia đầu tư dự án nhất có thể, lấy tiền của người tham gia sau để trả lãi suất và hoa hồng cho người tham gia trước.

Để xây dựng hình ảnh, các trưởng nhóm (leader) dùng ảnh xe sang, biệt thự để quảng bá, đánh vào tâm lý tham lam của người chơi. Nhiều nhà đầu tư cho rằng họ bị “hấp dẫn” bởi những bài đăng trên Facebook của các leader và một mực tin tưởng rằng đây là mô hình có thể làm giàu nhanh. Tuy nhiên, sau khi đã huy động được một số lượng lớn tiền đầu tư, các đối tượng cầm đầu sẽ lật bài, tự đánh sập dự án và bỏ trốn cùng số tiền đã huy động được.

Điển hình, thời gian qua, do tin vào lời chào mời của nhóm môi giới, hàng chục nghìn người đã bỏ tiền vào dự án tiền ảo được quảng cáo là “ngân hàng số đến từ Anh” ROBOMINE. Thế nhưng, chỉ hoạt động được khoảng 06 tháng thì website của ROBOMINE đã “sập” khiến hàng ngàn nhà đầu tư khốn đốn, khôgn thể lấy lại số tiền đã đầu tư.

Hình ảnh về lợi nhuận của dự án tiền số dùng để lôi kéo nhà đầu tư

Dự án tiền số ROBOMIN khiến hàng ngàn nhà đầu tư mất tiền

Thủ đoạn thông qua các sàn giao dịch quyền chọn nhị phân

Các sàn giao dịch này thường do một nhóm đối tượng ẩn danh tổ chức hoạt động, không có đăng ký kinh doanh, không có trụ sở tại Việt Nam hay người đứng đầu cụ thể và cũng không kinh doanh các sản phẩm mà hình thức đầu tư tài chính, giao dịch mà người mua sẽ đưa ra dự đoán xu hướng tăng hoặc giảm của các loại tài sản như hàng hóa, tiền tệ, cổ phiếu, chỉ số tại thời điểm dự đoán.  “Mua - Bán”, “Lên - Xuống” hay “Xanh - Đỏ” là các lệnh dự đoán về các cặp tiền ảo; người tham gia có khoảng thời gian nhất định để lựa chọn và có cơ hội nhận về đến 95% tiền đặt cược chơi là chắc thắng. Sức hấp dẫn từ lời mời, lãi suất cao khó cưỡng đã thôi thúc hàng nghìn người tham gia.

Các đối tượng tự vẽ ra với những lời giới thiệu mỹ miều “ứng dụng thuật toán ma trận thông minh” vận hành theo “công nghệ Blockchain” để đánh lừa người chơi, thu hút các đối tượng người tham gia mới từ các vùng nông thôn, người lớn tuổi, người không biết về công nghệ tài chính. Chúng còn tạo ra một đội ngũ “chim mồi” gọi là đội ngũ chuyên gia đọc lệnh, thường xuyên đăng ảnh nhận lãi khủng, mua nhà, được xe, ăn chơi sang chảnh thì cũng là những sinh viên nghèo, người lao động phổ thông không bằng cấp.

Tuy nhiên, thực tế các đối tượng sử dụng kỹ thuật để can thiệp vào hệ thống xử lý lệnh giao dịch, điều khiển các tài khoản của người chơi, nhằm mục đích chiếm đoạt tài sản của các nhà đầu tư tham gia vào các sàn giao dịch.

Điển hình, ngày 22/6/2021, Công an thành phố Hải Phòng đã ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can và tạm giam 02 đối tượng để điều tra, xử lý về hành vi “Sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản”, gồm Nguyễn Thế Dương (1996, trú tại phòng 1605, tòa nhà Star Tower, phường Yên Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội, Giám đốc Công ty TNHH MTV ANT Group) và Nguyễn Văn Quyền (1983, trú tại khu đô thị Vinhome Ocean Park, Đa Tốn, Gia Lâm, Hà Nội). Qua điều tra, các đối tượng khai nhận: Tháng 6/2020, Nguyễn Thế Dương nhờ Nguyễn Văn Quyền thiết lập sàn giao dịch ngoại hối Hitoption.net, sử dụng chế độ BOT (chơi tự động) để đặt lệnh thay cho việc khách hàng tự giao dịch, đồng thời có thể can thiệp vào việc đặt lệnh của chế độ BOT để làm cho khách hàng thắng hoặc thua theo ý muốn của Dương. Sau khi thành lập sàn Hitoption.net, Dương là người tổ chức, điều hành hoạt động của sàn, quảng cáo đây là sàn xuất xứ Anh Quốc, cam kết lãi suất ổn định từ 06% đến 15%/tháng và người chơi có thể rút tiền vốn và lãi về bất kỳ lúc nào. Để mở rộng quy mô hoạt động, Dương thành lập Công ty TNHH MTV ANTGROUP, trụ sở tại tầng 7, tòa nhà CTM Complex, số 139 Cầu Giấy, Quan Hoa, Cầu Giấy, Hà Nội, thuê gần 100 nhân viên gọi điện hoặc thông qua mạng xã hội để quảng cáo, môi giới, tư vấn người đầu tư tham gia sàn Hitoption.net. Tại Hải Phòng, cơ quan Công an xác định có 30 người đã đầu tư tổng cộng 16,1 tỷ đồng trên sàn Hitoption.net theo cách mua chế độ BOT. Qua thu thập được tài liệu của sàn Hitoption.net, xác định 969 người tham gia, tổng số dư hiện tại của người đầu tư tại thời điểm kiểm tra là hơn 15 tỷ đồng. Mở rộng khai thác được từ thiết bị điện tử của các đối tượng, cơ quan điều tra phát hiện các đối tượng này còn quản trị hàng chục sàn giao dịch ngoại hối, sàn BO, tiền ảo, các website có dấu hiệu tổ chức kinh doanh theo phương thức đa cấp. Qua trích suất sơ bộ 16 sàn giao dịch điện tử khác do các đối tượng quản trị xác định có khoảng 115.726 tài khoản trên sàn, tổng số dư hiện tại của các sàn là hơn 7.505 tỷ đồng, tổng số tiền đã rút ra là 611 tỷ đồng.

Cơ quan điều tra làm việc tại văn phòng Công ty TNHH MTV ANTGROUP, trụ sở tại đường Cầu Giấy, TP Hà Nội

Nhà đầu tư đến cơ quan Công an để tố cáo sàn đầu tư tiền ảo Coolcat

Thủ đoạn chạy quảng cáo tên miền giả mạo

Hành vi giả mạo tên miền thường xuất hiện khi người dùng tìm kiếm các sàn giao dịch trên trình duyệt. Kẻ lừa đảo thường dùng những ký tự đặc biệt, khiến người dùng khó nhận biết và dễ bị nhầm lẫn. Đồng thời, các trang mạng giả mạo sàn tiền số thường được chạy quảng cáo và xuất hiện ở đầu mục kết quả tìm kiếm. Kẻ lừa đảo thường sử dụng các tên miền giả để lấy tiền và thông tin cá nhân của nhà đầu tư nhẹ dạ cả tin.Bên cạnh đó, trong các hội nhóm đầu tư tiền mã hóa, kẻ lừa đảo thường tạo các tài khoản giả mạo quản trị viên để lừa tiền. Cụ thể, kẻ gian sẽ sử dụng hình ảnh, tên người dùng (username) giống hệt quản trị viên và nhắn tin cho nhà đầu tư để gọi vốn, yêu cầu gửi tiền.

Tên miền sử dụng ký tự đặc biệt để chạy quảng cáo

Thủ đoạn thông qua hình thức tặng tiền ảo

Gần đây, nhiều bài quảng cáo tặng tiền ảo được chạy quảng cáo rộng rãi trên Facebook, YouTube. Tuy nhiên, đây là một mô hình lừa đảo, các bài viết này thường giả danh CEO của các dự án coin lớn, yêu cầu người dùng gửi tiền vào một địa chỉ ví để nhận lượng tài sản kỹ thuật số có giá trị cao hơn. Ví dụ: Kẻ lừa đảo sẽ yêu cầu người dùng gửi 0,05-10 tiền ảo ETH vào địa chỉ ví để nhận được số lượng ETH lên đến 100 đồng. Tuy nhiên, khi gửi thành công số tiền mà kẻ lừa đảo yêu cầu, người dùng sẽ không nhận lại được khoản thưởng và mất toàn bộ số tiền trên.

Vào nửa cuối năm 2021, hình thức lừa đảo tặng coin mới mọc lên. Nhiều người dùng đột nhiên nhận được số lượng coin có giá trị cao lên đến vài chục nghìn USD vào ví tiền mã hóa cá nhân. Tuy vậy, số coin này không thể quy đổi ra loại tài sản khác. Ngược lại, khi người dùng thực hiện lệnh bán số coin đó, toàn bộ tài sản trong ví bị đánh cắp.

Bài viết mạo danh nhà sáng lập Ethereum, Vitalik Buterin để tặng coin

Trước tình hình trên, thời gian qua, lực lượng Công an đã triển khai quyết liệt công tác phòng ngừa, đấu tranh, ngăn chặn đối với hoạt động phạm tội có liên quan tiền ảo, đã tiến hành xác minh, điều tra, khởi tố và bắt giữ nhiều đối tượng lợi dụng hình thức đầu tư tiền ảo để thực hiện hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản lên đến hàng trăm tỷ đồng.

Tuy nhiên, thực tế hiện nay Việt Nam chưa có khung pháp lý chính thức về tiền ảo và nó không nằm trong danh mục hàng hóa, dịch vụ kinh doanh bị cấm, không phải là phương tiện thanh toán hay công cụ chuyển nhượng và chưa được ghi nhận trong bất cứ văn bản quy phạm pháp luật nào của hệ thống pháp luật dẫn đến nhiều hệ lụy xấu cho an ninh tiền tệ, tiềm ẩn nhiều nguy cơ đe dọa an ninh quốc gia, gây mất trật tự an toàn xã hội. Người dân sẽ chịu toàn bộ rủi ro khi tham gia đầu tư vào các hoạt động đầu tư tiền ảo, sản phẩm ảo không được pháp luật bảo hộ. Vì vậy, người dân cần nêu cao cảnh giác trước khi tham gia vào các hoạt động đầu tư, huy động vốn và trả thưởng theo mô hình mạng lưới đa cấp và các hoạt động giao dịch mua bán tiền ảo./.