Những năm qua, trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk, tình hình tệ nạn và tội phạm ma túy diễn biến phức tạp và đã lây lan vào các thôn, buôn, vùng sâu vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Đây là một thực trạng cần cảnh báo và đòi hỏi sự chung tay góp sức vào cuộc quyết liệt hơn nữa của toàn xã hội để ngăn ngừa, phòng, chống trong thời gian tới.

TỪ THÓI QUEN SỬ DỤNG THUỐC PHIỆN ĐẾN HEROIN VÀ MA TÚY ĐÁ

Ở rất nhiều thôn, xã, vùng sâu vùng xa của tỉnh Đắk Lắk, những năm qua, các hộ đồng bào dân tộc thiếu số từ các tỉnh miền núi phía Bắc vào làm ăn kinh tế mang theo cả thói quen sử dụng thuốc phiện, dẫn đến tình trạng mua bán hút hít thuốc phiện một thời gian dài và nhiều người dần chuyển sang mua bán, tổ chức sử dụng heroin, ma túy đá và các loại ma túy tổng hợp khác.

Chúng tôi đã đến Trại giam Đắk Tân và phỏng vấn một số phạm nhân về quá trình phạm tội ma túy của họ. Phạm nhân Chu Văn Bào cho biết: “Em là người dân tộc Tày, quê ở Cao Bằng, nhà ở Điện Biên. Em phạm tội từ tháng 8 năm 2020, khi đang mang 2,7 kg thuốc phiện từ ngoài Bắc vào đến đầu thành phố Buôn Ma Thuột thì bị Công an tỉnh Đắk Lắk bắt. Số thuốc phiện đó em mua 100 triệu đồng, vào đây nếu bán trót lọt thì được 170 triệu. Sau đó em bị Tòa án tỉnh Đắk Lắk xử 18 năm rưỡi, xuống Trại giam Đắk Tân này từ tháng 3 năm 2021. Án bây giờ còn 17 năm. Ở ngoài Bắc thì vợ mất rồi, còn 3 đứa con. Vào trại giam rồi thấy 3 đứa con ở ngoài nó vất vả. Nhiều lúc nhớ gia đình, cũng muốn cải tạo cho tốt để trở về với con cái gia đình”. Còn phạm nhân Vàng A Thắng nói:“Em là người dân tộc Mông, ở xã Suối Giàng, tỉnh Yên Bái, vào đây ở thôn Giang Đông xã Ea Đáh, huyện Krông Năng, tỉnh Đắk Lắk. Em phạm tội tàng trữ trái phép chất ma túy. Em đang chấp hành án tại Trại giam Đắk Tân. Cái đó là em nghe người ta nói chơi ma túy khỏe người, cho nên em chơi thôi à. Sau đó em tàng trữ ma túy heroin. Trong thời gian ở xã Ea Đáh, huyện Krông Năng, em đã thấy nhiều người dân tộc thiểu số có tập quán nghiện ma túy. Có một số đầu tiên là nghiện thuốc phiện, sau này là nghiện ma túy heroin và lây lan đến nhiều thanh niên”. Đến xã Ea Tam, huyện Krông Năng, chúng tôi gặp N.V.Đ một thanh niên người dân tộc Nùng. Đ cho biết: “Cháu bị nghiện ma túy là từ năm 2020, đi nhậu với bạn bè bị dính vào ma túy. Cháu dùng ma túy một ngày từ 100.000 ngàn đến ngày nhiều là 300.000 ngàn đồng mua ma túy về sử dụng. Cháu thấy số bạn bè đồng bào dân tộc Tày, Nùng của cháu ở trên địa bàn xã Ea Tam thì mấy bạn đó nghiện ma túy nhiều”.

Trên đây chỉ là một vài dẫn chứng trong rất nhiều trường hợp đã nghiện và phạm tội ma túy do hệ lụy từ thói quen sử dụng thuốc phiện từ lâu đời lây truyền trầm kha dai dẳng đến nay. Anh Giàng A Nụ, một cán bộ thôn ở xã Ea Đáh, huyện Krông Năng, tỉnh Đắk Lắk cho biết:“Ở trong thôn Giang Đông của xã Ea Đáh này, phức tạp nhất là ma túy. Đó là mối lo của ban tự quản thôn. Người nghiện ma túy ở trong này chủ yếu là sử dụng chất trắng heroin. Ở thôn có một số người mua bán tàng trữ ma túy. Trong đó, một số người nghiện đã chết vì ma túy. Heroin này họ lấy từ nơi khác về, có mối nguy hại đến ANTT thôn buôn. Từ ma túy thì sinh ra trộm cắp”.

LỜI CỦA NHỮNG NGƯỜI NGHIỆN VÀ PHẠM TỘI MA TÚY Ở BUÔN, LÀNG

Cũng ở Trại giam Đắk Tân, chúng tôi đã có những cuộc phỏng vấn một số phạm nhân là người dân tộc thiểu số ở các buôn, làng. Phạm nhân Y Bô Li Ni ê K’Đăm cho biết: “Em tên là Y Bô Li Ni ê K’Đăm, ở buôn A Lê B, phường Ea Tam, thành phố Buôn Ma Thuột. Do em đua đòi theo bạn bè, quậy phá ở trong buôn làng, gặp anh em rủ rê chơi bời rồi chơi ma túy và bị nghiện ma túy. Sau đó nhiều lần, thì em chuyển qua phạm tội mua bán ma túy, bị Công an phát hiện bắt vào trại giam. Án phạt tù của em là 8 năm. Hiện tại em đang ở Trại giam Đắk Tân, đã chấp hành hai năm rưỡi, còn 5 năm rưỡi nữa. Cụ thể em nghiện ma túy là lúc đó em có người bạn rủ chơi cái này nó bê, phê phê quá, rồi thấy vui và em chơi, cũng hay uống rượu và nghiện cảm giác phê phê đấy! Theo em biết thì trước đây thời ông bà của em ở trong buôn làng không có ma túy về sau này thì giới trẻ chơi quá nhiều biết ma túy rồi lây lan vào trong buôn làng, người này đến rủ người kia chơi bời cho nên bây giờ thanh niên người đồng bào ở các buôn làng khác cũng có thành phần chơi ma túy, do họ đi chơi ngoại giao nhiều gặp người này người kia và dính ma túy. Vào đây, em thấy có nhiều người dân tộc Kinh, dân tộc Tày, Nùng, Ê Đê cũng phạm tội ma túy và nghiện ma túy”.

Phạm nhân Y Mi Ly thì nói: “Em tên là Y Mi Ly, ở buôn D’Rao, xã Cư Né, huyện Krông Búk. Em bị bắt về tội chơi trái phép chất ma túy. Lúc nghiện từ năm 2016 đến 2018 thì đi lấy heroin về nhà chơi, không hết thì để dành. Đến năm 2019, thì bị Công an xã vô phát hiện bắt được, lấy lời khai, test có ma túy trong người xong đưa vào huyện. Trước đây, trong buôn, làng không có ma túy. Sau này, gặp mấy bạn bè anh em đi chơi chung và rủ đi nhậu. Nhậu xong thì lấy đồ tiêm chích ma túy ra kêu chơi. Chơi ma túy xong rồi thì mua về một ít chia ra chơi. Hàng ngày em sử dụng heroin 2 lần, một lần 200.000 đồng. Ở buôn , làng huyện Krông Búk thì có nhiều người nghiện ma túy giống như em. Giờ em hứa sẽ cải tạo tốt, để em về với gia đình, với vợ con, thay đổi bản thân để sống tốt trước kia, chứ nếu em cứ đi con đường ma túy thì thất bại hết”. Còn đây là lời của phạm nhân Phan Đình Nhí Niê: “Cháu tên là Phan Đình Nhí Niê  ở phường Thiện An thị xã Buôn Hồ, tỉnh Đắk Lắk.Cháu phạm tội mua bán trái phép chất ma túy. Trước kia, cháu mua bán cỏ Mỹ, bị lực lượng Công an bắt quả tang, bị phạt 1 năm 6 tháng tù, đang chấp hành án ở Trại giam Đắk Tân”.

Đến nhà tạm giữ Công an huyện Krông Búk, chúng tôi gặp bị can A Xa Tý A Quy thú nhận: “Cháu tên là A Xa Tý A Quy, ở buôn Dắt A, xã Ea Hiu, huyện Krông Pắk. Cháu nghiện ma túy từ tháng 3 năm 2021, lấy hàng ma túy ở xã Vụ Bổn của một người bịt mặt nói giọng Bắc. Trong thời gian nghiện ma túy loại heroin, một ngày cháu xài hết 400.000 đồng. Trước đây, cháu phạm tội cướp tài sản, tòa án huyện Krông Pắk xử án tám năm tù. Ở trong Trại giam Đắk Tân, cháu quen biết với bạn Châu người dân tộc Thái, ở xã Ea Đá, huyện Krông Năng. Khi ra ngoài đời cũng gặp nhau, rồi cháu cùng bạn Châu đi qua xã Vụ Bổn mua ma túy heroin”.

Một số hình ảnh lực lượng Công an tỉnh Đắk Lắk phát hiện, xử lý các vụ ma túy, bắt đối tượng và thu giữ nhiều ma túy, tang vật chứng các loại trong những năm gần đây

Trên đây chỉ là một vài trường hợp trong rất nhiều người nghiện và phạm tội ma túy thời gian qua. Những năm gần đây, số người nghiện ma túy trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk vẫn còn phức tạp. Đến nay, có khoảng 1.800 người nghiện ma túy cơ quan Công an nắm được, lập hồ sơ quản lý và hàng năm đề xuất áp dụng các biện pháp cai nghiện khác nhau. Trong đó, có rất nhiều người dân tộc thiểu số và ở vùng sâu vùng xa vi phạm. Đó không chỉ là con số, mà còn là nỗi đau của những gia đình, dòng họ có người nghiện và gánh nặng, nỗi lo của toàn xã hội, đặt ra cho lực lượng Công an nhiều nhiệm vụ rất nặng nề trong phòng ngừa, ngăn chặn, đấu tranh xử lý! Bởi từ ma túy đã dẫn đến hàng loạt tội phạm hình sự nhức nhối khác. Chỉ tính trong năm 2021, lực lượng Công an trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk đã rà soát lập hồ sơ đề nghị áp dụng biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn 666 trường hợp liên quan đến ma túy và đưa 418 người nghiện vào cơ sở điều trị cai nghiện bắt buộc. Trung tá Đinh Thiện Chiến, Phó Trưởng Công an huyện Krông Búk, tỉnh Đắk Lắk cho biết: “Trong thời gian qua, từ công tác đấu tranh xử lý, chúng tôi thấy tình trạng thanh niên người đồng bào dân tộc thiểu số nghiện hút có chiều hướng gia tăng so với thời gian trước. Xuất phát từ nhiều nguyên nhân, từ phong tục tập quán của người đồng bào dân tộc thiểu số, các thanh niên đồng bào dân tộc thiểu số thường tụ tập, có một số đối tượng, phần tử xấu, phần tử nghiện thường lôi kéo thanh niên trong các buôn, làng chơi thử ma túy, dẫn đến tình trạng này gia tăng. Ở buôn này lôi kéo buôn kia sử dụng ma túy. Từ tình hình trên, thì Đảng ủy, lãnh đạo Công an huyện đã tập trung tăng cường công tác tuyên truyền đến các buôn làng và đấu tranh xử lý bằng nhiều biện pháp, để cho số thanh niên đồng bào dân tộc thiểu số này thấy được tác hại nguy hiểm của việc sử dụng ma túy, có như vậy mới kiềm chế làm giảm tình trạng này”.

Trước đây, trong các buôn, làng đồng bào dân tộc thiểu số ở tỉnh Đắk Lắk, không có và rất ít tệ nạn ma túy. Nhưng những năm gần đây, tình hình tệ nạn và tội phạm ma túy lây lan ngày càng phức tạp vào các buôn, làng. Ngoài những nguyên nhân chủ quan từ phía những người nghiện và thói quen lạc hậu như đã nói ở trên, thì còn do những nguyên nhân từ bên ngoài gieo rắc vào. Chỉ tính từ năm 2018 đến tháng 6/2022, lực lượng Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy, Cảnh sát giao thông và một số đơn vị liên quan của Công an tỉnh Đắk Lắk đã phát hiện, bắt xử lý 1.160 vụ, với 1.697 đối tượng phạm tội về ma túy. Qua đó, đã thu giữ hơn 232 kg heroin, nhiều loại ma túy tổng hợp, ma túy đá, hàng chục ngàn cây cần sa tươi, nhiều cần sa khô, dụng cụ hút chích, hàng trăm điện thoại di động, hơn 50 xe ô tô, hàng loạt xe máy và hàng trăm triệu đồng tiền mặt cùng nhiều tang vật chứng liên quan. Nhờ đó, đã góp phần kiềm chế sự gia tăng tệ nạn, tội phạm ma túy, các vụ án hình sự do người nghiện ma túy gây ra và ngăn ngừa bớt sự gieo rắc, lây lan ma túy vào các buôn, làng, vùng sâu vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Những kết quả đó là rất quan trọng và rất đáng nghi nhận.

Tuy nhiên, ma túy là một vấn nạn trầm kha, dai dẳng, luôn tiềm ẩn, nẩy sinh nhiều yếu tố phức tạp. Vì những món lợi rất lớn, bọn tội phạm ma túy luôn thay đổi những phương thức, thủ đoạn mới ngày càng tinh vi, liều lĩnh, manh động. Nhất là những băng, nhóm, đường dây ma túy liên tỉnh, xuyên quốc gia, lợi dụng công nghệ cao để hoạt động. Bởi vậy, cuộc chiến phòng, chống ma túy vẫn còn nan giải, phức tạp, nóng bỏng ở phía trước, đòi hỏi cả hệ thống chính trị phải quyết liệt vào cuộc, phối hợp chặt chẽ thường xuyên để kiềm giảm đến mức thấp nhất vấn nạn ma túy trên địa bàn Đắk Lắk./.