Thời gian gần đây, lực lượng Công an các đơn vị địa phương trên cả nước nói chung và tỉnh Đắk Lắk nói riêng liên tiếp ghi nhận nhiều vụ lừa đảo tinh vi với thủ đoạn mới “bắt cóc online”.

Bằng thủ đoạn giả danh cán bộ Công an, Viện kiểm sát... các đối tượng gọi điện có người mặc đồng phục để dọa dẫm “nạn nhân” với kịch bản đang điều tra vụ án liên quan đến ma túy, rửa tiền, yêu cầu “hợp tác điều tra”. Đối tượng ép người nghe cắt liên lạc với gia đình, không được chia sẻ với bất kỳ ai, từng bước dẫn dụ chuyển tiền để “giải quyết” hoặc “chứng minh vô tội”.

Học sinh, sinh viên, người trẻ tuổi là đối tượng tội phạm hướng tới do dễ bị thao túng tâm lý, thiếu kinh nghiệm đối phó với tình huống bất thường, các em tuy thành thạo công nghệ nhưng thiếu kỹ năng phản biện, hiểu biết pháp luật và kinh nghiệm ứng xử. Đây là điểm yếu mà tội phạm mạng nhắm tới. Đồng thời các đối tượng cũng nhắm đến các gia đình có điều kiện, bản thân con em họ ít có kiến thức xã hội, khi bị thao túng, đe dọa dễ lo lắng, sợ hãi làm theo hướng dẫn, kể cả việc tự trộm tài sản của gia đình đem bán lấy tiền chuyển khoản để “chứng minh vô tội”. Cùng với đó, các đối tượng lợi dụng việc cha mẹ, người thân khi nhận được thông tin ảnh hưởng đến an toàn tính mạng của con em mình thường mất cảnh giác do lo lắng, dễ dàng bị thao túng.

Trong nhiều vụ, chúng sử dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI), Deep Fake giả giọng nói, ghép hình ảnh hoặc dựng video bối cảnh “nạn nhân” bị bắt giữ, hành hung… khiến người thân rơi vào trạng thái sốc tâm lý, dễ tin và làm theo yêu cầu. Đã có những gia đình trong lúc bị đốc thúc, hoảng loạn vội vã chuyển tiền, bị chiếm đoạt hàng trăm triệu đồng.

Gần đây, một vụ “bắt cóc online” vừa xảy ra tại địa bàn tỉnh, nạn nhân là em L.N.Đ.T. (2007, sinh viên một trường đại học trên địa bàn phường Tân An), T. bị nhóm đối tượng giả danh Công an gọi điện, đe dọa liên quan đến “vụ án ma túy, rửa tiền”. Các đối tượng yêu cầu T. thuê phòng khách sạn để “làm việc bí mật” và tuyệt đối không tiết lộ cho ai. Sau đó, chúng bắt T. thực hiện các video gào khóc, cầu cứu để gửi về cho gia đình. Cùng lúc, các đối tượng liên tục uy hiếp bố mẹ T, yêu cầu chuyển khoản gấp 450 triệu đồng để “chuộc con”.

Sau khi xác minh, Công an phường Tân An xác định T. đang ở một mình trong phòng khách sạn trên địa bàn. Khi được tiếp cận, T. vẫn trong trạng thái hoảng loạn, vừa gọi video với mẹ, vừa gào khóc cầu cứu theo đúng “kịch bản” mà bọn lừa đảo dựng sẵn. Sau khi đưa T. về an toàn, lực lượng Phòng An ninh mạng - Công an tỉnh truy vết các đối tượng, kết quả, xác định địa chỉ IP lừa đảo ở Campuchia.

Trước thủ đoạn ngày càng tinh vi, lực lượng công an khuyến cáo người dân cần nâng cao cảnh giác, ghi nhớ nguyên tắc “4 Không, 2 Phải”: Không sợ hãi trước các cuộc gọi lạ tự xưng là cán bộ cơ quan chức năng; không tin vào các thông báo trúng thưởng, chuyển tiền hoặc yêu cầu xác minh tài khoản; không chia sẻ thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng cho người lạ; không nhấp vào đường link, phần mềm, ứng dụng lạ do người không quen gửi. Phải chủ động bảo mật thông tin cá nhân, thông tin gia đình; phải báo ngay cho cơ quan công an nơi gần nhất khi phát hiện hoặc nghi ngờ có dấu hiệu lừa đảo.

Đối với gia đình khi nhận thông tin con em bị bắt cóc, cần liên hệ ngay với cơ quan Công an để phối hợp và được hướng dẫn. Mỗi người dân cần trang bị cho mình và người thân kiến thức cơ bản về an toàn thông tin, nhất là với lứa tuổi thanh thiếu niên và người cao tuổi là những đối tượng dễ bị tác động để không mắc mưu các thủ đoạn lừa đảo. Sự cảnh giác của cộng đồng chính là “lá chắn” giúp lực lượng chức năng ngăn chặn triệt để các chiêu trò lừa đảo tương tự trong tương lai./.