Cùng với sự phát triển của khoa học và công nghệ, tàu bay không người lái và phương tiện bay siêu nhẹ (UAV) phát triển rất nhanh chóng, đa dạng và được ứng dụng rộng rãi, mang lại lợi ích trong nhiều lĩnh vực đời sống xã hội. Tuy nhiên, bên cạnh những mặt tích cực, UAV cũng là nguyên nhân trực tiếp gây ra các vụ việc ảnh hưởng đến quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội, an ninh an toàn hàng không.

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương đề nghị tiếp tục rà soát, làm rõ cơ sở chính trị, cơ sở pháp lý về quản lý tàu bay không người lái

Hiện nay, người sử dụng UAV thường có một số hành vi vi phạm như: Tổ chức bay chưa được cấp phép, sử dụng phương tiện bay không đúng chủng loại đã đăng ký và không thông báo kế hoạch, lịch trình bay cho các cơ quan chức năng tại địa phương, bay vào khu vực cấm (khu vực quân sự, sân bay, khu vực đông dân cư).   

Flycam – Một loại phương tiện bay không người lái siêu nhẹ đang ngày càng được sử dụng phổ biến

Thời gian qua, các đơn vị chức năng đã phát hiện và xử lý nhiều vụ việc sử dụng UAV không đúng quy định. Đáng chú ý các vụ vi phạm liên quan UAV tăng cả về số lượng và tính chất nguy hiểm. Tại các sự kiện diễn ra trên địa bàn tỉnh như: Lễ hội Cà phê lần thứ VIII năm 2023, lần thứ IX năm 2025, Chương trình Lễ kỷ niệm 120 năm Ngày thành lập tỉnh Đắk Lắk, chương trình Bản trường ca Hòa Bình…lực lượng An ninh kinh tế cùng với các đơn vị liên quan thuộc Công an tỉnh đã phối hợp với Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh tổ chức xử lý 06 trường hợp có hành vi vi phạm và tuần tra, chế áp 11 lượt tàu bay không người lái tổ chức bay không đúng quy định của pháp luật.

Lực lượng Công an phối hợp với các lực lượng quản lý, xử lý tàu bay bay không người lái và các phương tiện bay siêu nhẹ

Lực lương Công an tỉnh Đắk Lắk làm việc với các trường hợp có hành vi sử dụng UAV sai quy định

Gần đây nhất là vụ UAV xâm nhập, uy hiếp an ninh an toàn hoạt động bay tại sân bay Thọ Xuân - Thanh Hóa làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động bay, dẫn đến phải tạm dừng khai thác sân bay trong một khoảng thời gian nhất định; Vụ UAV bón phân cho lúa tại huyện U Minh, tỉnh Cà Mau rơi làm bị thương người đang tham gia giao thông và UAV phun thuốc cho lúa tại huyện Krông Ana, tỉnh Đắk Lắk gây thương tích cho người tham gia điều khiển.

Thời gian tới, xu hướng sử dụng tàu bay không người lái hỗ trợ cho các hoạt động sản xuất nông nghiệp, thương mại, dịch vụ…sẽ ngày càng  trở nên phổ biến, đi kèm với đó là việc có các cá nhân, tổ chức lợi dụng các loại phương tiện UAV để tiến hành các hoạt động phá hoại, khủng bố ảnh hưởng tới quốc phòng, an ninh và trật tự an toàn xã hội. Trước tình hình đó ngày 27/11/2024 Quốc hội đã ban hành Luật phòng không nhân dân (Luật số 49/2024/QH15) quy định chi tiết liên quan đến sử dụng UAV. Theo đó từ ngày 01/7/2025 việc sử dụng UAV tại Việt Nam sẽ được kiểm soát chặt chẽ hơn như: Tất cả các UAV đều phải đăng ký bay, trong đó các UAV có trọng lượng trên 250g yêu cầu phải có giấy phép bay và người điều khiển phải đáp ứng nhiều điều kiện khác nhau. Đồng thời, quy định vi phạm có thể bị xử phạt nặng hoặc bị đình chỉ bay, trong một số trường hợp có hoạt động cực đoan  UAV còn có thể bị bắn hạ mà không cần cảnh báo trước.

Do đó, thời gian tới các cá nhân, tổ chức có hoạt động sử dụng UAV cần tuân thủ các quy định như sau:

(1). Đăng ký xin cấp phép bay với Cục tác chiến - Bộ Tổng tham mưu và thông báo hiệp đồng bay với cơ quan quân sự địa phương.

(2). Giai đoạn chuẩn bị trước các chuyến bay cần kiểm tra nội dung tình trạng máy bay, khu vực bay, thời tiết và pin cho chuyến bay dự kiến; đồng thời mang theo hồ sơ đã đăng ký bay.

(3). Quá trình tổ chức chuyến bay: Khởi động máy bay, điều khiển máy bay, quan sát và xử lý các tình huống phát sinh bất ngờ, đồng thời hạ cánh đảm bảo an toàn cho người và tài sản.

(4). Quá trình bay cần tuân thủ các quy định về độ cao, bán kính bay, tránh bay vào khu vực cấm bay, hạn chế bay, khu vực quân sự, sân bay, khu vực đông dân cư; không gây ảnh hưởng đến người khác (tránh bay vào nhà dân, nơi công cộng, gây tiếng ồn hoặc mất an toàn). Đặc biệt tuân thủ các quy định của pháp luật về an ninh, quốc phòng, trật tự an toàn xã hội./.